Verharden in mildheid

27 juni 2025 | Essay

Wie de afgelopen edities van Kerk in Stad heeft doorgebladerd, is het vast opgevallen dat ‘1700 jaar Nicea’ regelmatig ter sprake kwam. Met een uitgebreide studie van wat er destijds gebeurde, zal ik u niet vermoeien. Vraag het Google of AI en u krijgt enige (min of meer betrouwbare) informatie. Om de verbondenheid tussen diverse wereldkerken te vieren, organiseerde de Raad van Kerken op 14 juni een herdenkingsbijeenkomst in Gouda onder de titel ‘Samen beraden, samen getuigen, samen vieren’, omdat daar in Nicea de welbekende geloofsbelijdenis werd opgesteld.

Frida van Til

Naast veel belangstellenden waren elf voorgangers uit negen verschillende kerkgenootschappen (protestantse, katholieke, evangelische en orthodoxe) aanwezig. Tijdens de viering werd even zichtbaar wat christenen over de hele wereld verbindt. Het Nederlands Dagblad somde op waaruit dat bleek: voorgangers gaan gekleed in eigen toga of burgerkledij en onder leiding van de band van het Leger des Heils wordt er gezongen uit het Liedboek en de Opwekkingsbundel.

Op zijn kop

In het kort ging het Concilie van Nicea om de vraag: wie is Jezus? Het antwoord daarop vindt zijn weerslag in de geloofsbelijdenis: ‘niet gemaakt, één van wezen met de Vader.’ God wordt zichtbaar in Jezus. “Dit geloof heeft de Romeinse wereld van geweld en machtswellust op zijn kop gezet en de wereld de waarden van menselijke waardigheid, gelijkheid en liefde gegeven. God is mens geworden om ons in de vrijheid te zetten. Laten we zuinig zijn op deze geloofsbelijdenis,” volgens Susan Durber, voorganger in de United Reformed Church van Groot-Brittannië. Ook voor René de Reuver is de belijdenis van waarde: “Het besef dat wie bij Christus hoort, bij elkaar hoort. De kerk is nooit ‘ons clubje.’” Wat hem betreft mag ‘Nicea’ wat vaker klinken in de kerk.

Zichtbaar

En toch… Enig cynisme komt bij mij, als ik niet uitkijk, voorzichtig om de hoek kijken. Als ik zie welke oordelen (misschien de dag erna) vanaf de kansels weer weerklinken. Waar is de eenheid, denk ik dan, die even eerder zo uitbundig werd bezongen? Hoe wordt Jezus zichtbaar in de zin van: Hij sloot niemand buiten en serveerde niemand af? We kunnen over God alleen maar spreken en ons een beeld van Hem vormen door wat zijn Zoon deed. En toch… verhard ik mij in mildheid en wil ik blijven geloven in het Woord van verbinding. Om met Henriëtte Roland Holst te spreken: De zachte krachten zullen zeker winnen.

De brochure Zeventien eeuwen Concilie van Nicea. Samen beraden, samen geloven, samen vieren download je hier.

De viering in de kerk in Gouda is terug te kijken via deze link.

Frida van Til
Zeventiende-eeuws Russisch icoon met de artikelen van de geloofsbelijdenis. Foto: publiek domein, Wikimedia Commons.