Het zal aan mijn gereformeerde opvoeding liggen, maar de betekenis van Allerheiligen (1 november) en Allerzielen (2 november) was mij lang onbekend. Het zijn tenslotte katholieke feestdagen. Nu ik weet waar ze voor staan, ontgaat het feestelijke karakter ervan mij een beetje.

De eerste november laat je je als goed katholiek inspireren door je favoriete heilige. Een dag later is het de bedoeling om dierbare overledenen te gedenken met gebed en goede herinneringen. Allerzielen is inmiddels ook opgenomen in het protestantse kerkelijk jaar. We staan stil bij wie ons in het afgelopen jaar ontvallen zijn. In de kerk klinken de namen van overleden gemeenteleden, en kun je een kaarsje branden. Het is goed dat die naam nog één keer genoemd wordt ten overstaan van de hele gemeente.

Maar gedenken kun je ook door het jaar heen, bij dagen die een bijzondere herinnering oproepen. Ieder geeft vorm aan zijn eigen verdriet, en heeft eigen rituelen.

Niet helemaal toevallig is er in de Immanuelkerk op 27 oktober een themaviering over De Ziel. In de voorbereidingsgroep werd snel duidelijk dat ieder daar zo zijn eigen beeld bij geeft. ‘Ziel’ komt in veel uitdrukkingen voor. Het heeft in ieder geval iets met je individuele kern te maken, met wie je wérkelijk bent. Soms, ik denk eigenlijk best vaak, zien anderen dat beter dan jijzelf. ‘Ze zag meer in mij dan ik wist dat er te zien was’, las ik in een overlijdensadvertentie. Wat mooi gezegd. Je bent altijd meer dan je in de ogen van anderen bent, maar ook in die van jezelf. Onze kern, onze ziel durf ik wel te zeggen, is bij God gekend. ‘Heer die mij kent zoals ik ben’, zingen we dan ook met overtuiging en misschien ook wel een beetje hoop. Bij onze geboorte brengt God ons aan het licht. In dat licht mag je leven en ja, uiteindelijk ook sterven. Dat mag ons dagelijks bemoedigen.

In teksten en liederen wordt het leven nogal eens als een reis voorgesteld. Maar niet alles is van tevoren uitgestippeld. Wij, die van planning houden, van controle, vinden dat lastig. Maar soms worden er wissels omgezet, en loopt je reis anders dan verwacht. Een goed kompas kan je dan helpen. En goed gezelschap trouwens ook. Mensen die je zien en je steunen, en een eindje mee willen lopen.

Maar wat is dan het doel? Je leeft natuurlijk niet om dood te gaan, al is dat wel het einde van je reis op aarde. Ik denk dat ieder mens wel een verlangen heeft, een bestemming om naar uit te zien. Laten we het de hemel noemen, hoe we ons die ook voorstellen. Het is in ieder geval een plek (?) waar het beter is, anders in ieder geval, vrij van pijn en zorgen. Opgenomen in Gods heerlijkheid.

Bij de voorbereiding van de themaviering bleken er toch ook overeenkomsten te zijn. Daar hopen we op zondag 27 oktober iets van te laten zien.