Boeken, boeken, boeken, overal boeken… Ons huisje zucht onder een loden last van boeken. En mocht u denken dat zo’n net persoon als ik zijn boeken dan ook netjes geordend heeft, alfabetisch of op onderwerp, die heeft het helemaal mis. Ik bedenk meestal wel een systeem, maar u moet me intussen toch wel een beetje beter kennen: dat voer ik halfbakken uit, en halverwege schakel ik over op een ander systeem.
Dat betekent wel eens dat ik, als mij gevraagd wordt naar een bepaald boek, soms wel een hele dag moet zoeken naar een titel. Dat krijg je als de erotische avonturen van Casanova naast Het Broodbakboek terecht gekomen zijn. Heb ik misschien ooit bedacht dat brood bakken een avontuur is en daarom bij de avonturen- en schelmenromans thuishoort? Of erger: is brood bakken voor mij misschien een erotische bezigheid? Geen idee wat er ooit in mijn verwrongen geest gespeeld heeft. Het meest waarschijnlijke is nog dat sorteren op onderwerp en alfabet door elkaar is gaan lopen. Met mijn ICT-werk is het eigenlijk om dezelfde reden ook nooit echt iets geworden. Orden ik iets, verlies ik de belangstelling ervoor en dan: cháos is mijn deel.
Nu kijk ik tegen een verhuizing aan. Ja, ik ga, we gaan weer in Stad wonen. Ik ben slechts twintigmaal verhuisd in mijn leven, en alle keren verzuchtten helpers op zo’n verhuisdag: “Wat moet je met al die boeken?” Ik probeerde die hoeveelheid boeken altijd wat te camoufleren door in grote dozen stiekem zoveel mogelijk boeken te doen, maar die oplossing keerde zich prompt tegen mij. Er zijn mensen die weigeren om meer dan honderd kilo op te tillen; er zijn ook dozen die weigeren om dit te houden – slappe hap, tegenwoordig, die verhuizers en die dozen. Vroeger smokkelden ze Hugo de Groot uit Slot Loevestein in een boekenkist – die zal toch ook wel wat gewogen hebben?
Dan mijn zwager: die heeft pas boeken. Mijn zus was neerlandica en had ook best een aardige verzameling, maar hij, haar echtgenoot, theoloog en filosoof, spant de kroon. Hij komt zijn studeervertrek niet meer in, zó liggen overal de stapels boeken in de weg. Inmiddels is hij ver in de tachtig, en hij maakt zich zorgen. Want wie wil de volledige Duitse uitgave van de werken van Kant nog hebben, in Gotische letter; wie alle werken van Barth en noem ze allemaal maar op? Ik heb het met hem erover gehad, toen mij mijn eigen probleem nog niet duidelijk was en ik toch een soort van… leedvermaak voelde. Maar nu begrijp ik het. Die boeken zijn z’n kindjes. Die bibliotheek heeft hij in zijn leven zorgvuldig opgebouwd, gekoesterd. En niemand wil dat zijn kinderen in verkeerde handen komen. Hij voelt dat als verlies, niet van bezit, maar van een deel van hemzelf. Afstand doen van boeken – als het echt als oud papier weg moet: het is afstand doen van je leven.
Zó voel ik dat nu ook, nu ik de helft van mijn boeken aan het wegdoen ben; vijftig kilo tillen, dat is toch niet te veel gevraagd? En kom nou niet aan met de E-reader (al gebruik ik die nu wel). Boeken in een kast, met ezelsoren, met vergeelde kaften, beduimeld, met stof erbovenop en spinnenwebben erachter. Maar wel mijn boeken, mijn leven.
