“Nog niet zolang geleden hoefde je met het begrip ‘mediteren’ in protestantse kring niet aan te komen. Want dan werd je ervan verdacht dat je boeddhistische praktijken wilde vermengen met het christelijk geloof.” Zo begint de auteur zijn voorwoord. Maar de tijden zijn veranderd. Toch is er nog veel onbekendheid met de geschiedenis en de vele vormen van christelijke meditatie in de huidige tijd. In die leemte wil de auteur met dit boek voorzien. En dat is ook wat het boek biedt. Het is geen praktische gids voor meditatie, maar een toegankelijke inleiding met een overzicht van vormen van christelijke meditatie door de eeuwen heen.

De auteur begint bij de joodse wortels met het in die traditie gebruik van het reciteren van heilige teksten. Daarop voortbouwend gebed en meditatie in de vroege kerk. Vervolgens maakt de auteur een rondgang door de geschiedenis, waaruit de grootste parels en diepe inzichten worden opgediept. De woestijnkluizenaars die hun inzichten overdroegen op de kloosters. Grote namen komen voorbij als Origenes, Cassianus, Augustinus en natuurlijk Guigo II de Kartuizer, de ‘grondlegger’ van de lectio divina. Ignatius van Loyola met de daaruit ontstane Ignatiaanse meditatie met aandacht voor het beeld in de meditatie. En ook mystici als Theresa van Avila en Johannes van het Kruis worden kort besproken, in het kader van hun visie op meditatie en contemplatie.

De Reformatie betekende aan de ene kant een breuk met het verleden, maar aan de andere kant vond een doorleefde spiritualiteit nu zijn weg naar vele gewone gelovigen, betoogt de schrijver. Ook Luther ‘deed’ aan gebed en meditatie. Vervolgens komt de protestantse en rooms-katholieke meditatie in de zeventiende eeuw aan bod.

Maar ook de twintigste-eeuwse geschiedenis en ontwikkelingen worden beschreven. Zoals de verhouding tussen oosterse en christelijke vormen van meditatie. En als laatste de meer recente geschiedenis vanaf 1970 tot nu. Genoemd wordt het ontstaan vanuit de katholieke kant van de WCCM, The World Community for Christian Meditation, met John Main als de geestelijk vader. Hij verbond het mantragebed met de christelijke contemplatieve traditie.

Als laatste besteedt Kick Bras aandacht aan Vacare, waar hijzelf de geestelijk vader van was. Onder de naam Vacare werd in 2007 het platform voor meditatief leven opgericht binnen de Protestantse Kerk in Nederland. De naam Vacare wat betekent ‘vrij zijn’ en is ontleend aan de monastieke term Vacare Deo, vrij zijn voor God. Er worden vanuit het platform christelijke meditatiecursussen aangeboden om predikanten en kerkelijk werkers toe te rusten om zelf meditatiegroepen te begeleiden. Er wordt niet gekozen voor een bepaalde vorm van christelijke meditatie, want men wil juist vanuit het platform de verschillende vormen uitdragen. Vacare, als platform voor meditatief leven, is nu zelfstandig. En de auteur heeft zijn boek daaraan opgedragen.

Als huidige voorzitter van Vacare viel mij de eer te beurt het eerste exemplaar uit de hand van de schrijver te ontvangen en hem toe te spreken. En ook nog eens op een heel bijzonder moment. Want de boekpresentatie en de overhandiging van het eerste exemplaar van dit boek vond plaats op de dag dat de auteur, Kick Bras, 75 jaar werd. De feestelijke gebeurtenis vond plaats in het Verhalenhuis, in Haarlem.

Kick Bras heeft meer dan dertig boeken geschreven op het gebied van spiritualiteit, mystiek en meditatie. Je kunt je dus afvragen of deze jubileumuitgave echt zijn laatste boek is.

Kick Bras, Christelijke meditatie
Leeuwarden: Adveniat, 2024
ISBN 978 94 932 7972 8 | € 17,99