De week van 28 juli tot en met 3 augustus is in Groningen de week van de International Martini Organ Competition Groningen (IMOCG). Het is ook de eerste week van de Olympische Spelen te Parijs. Het stramien van het competitieverloop van de sportieve en van de kunstmanifestatie lijkt op elkaar: de deelnemers worden geselecteerd en dan begint in verschillende rondes, waarin er steeds meer afvallen, de strijd tot de beste heeft gewonnen.

Pierre de Coubertin had, toen hij aan het eind van de negentiende eeuw een pleidooi hield om naar het voorbeeld van de Olympische Spelen in de oudheid ook in moderne tijden Spelen te organiseren, een programma in gedachten waarbij zowel de beoefenaren van de sport als van de kunst aan bod konden komen. Dat moet aanvankelijk ook zo zijn gebeurd, want ik las in een ingezonden stuk in het NRC dat bij de Olympische Spelen van Amsterdam in 1928 ‘we’ bij de kunst twee gouden (o.a. Isaac Israëls voor het schilderij Cavalier Rouge), één zilveren (kunstnijveraar C.J. van der Hoef) en één bronzen medaille (het schrijversduo Scharten-Ansink) hadden gewonnen…

De jonge organist Samuel Giddy groeit op in een plaatsje in de buurt van de Australische hoofdstad Canberra. Hij komt uit een muzikaal gezin: met zijn drie zussen die viool spelen vormt hij een kwartet. Zelf speelt hij piano en vanaf zijn elfde ook cello. Op zijn twaalfde bekeert hij zich tot het orgel. En op zijn dertiende beluistert hij via YouTube het orgel van de Martinikerk te Groningen en neemt hij door de aanschaf van een dvd kennis van de restauratie.

Op dat orgel eens te mogen spelen…

In april leest hij in een Australisch orgelblad een aankondiging van het Groningse orgelconcours en besluit om te reageren. Hij moet om tot de competitie te worden toegelaten een opname naar Groningen sturen van een drietal door hem gespeelde, door de organisatie voorgeschreven composities. De jury kiest hem en nog elf anderen uit een vijf-en-twintigtal organisten die opnames hebben ingezonden. Hij krijgt nu de kans om het Martinikerkorgel te bespelen naast nog een tweetal andere orgels uit dat prachtige Groningse orgelbezit: dat van de Akerk en van de Petrus en Pauluskerk te Loppersum.

Het zal overigens niet de eerste keer zijn dat Samuel – gewend als hij in Australië is aan het orgel in Engelse stijl – met de orgels van het Europese continent in aanraking komt. Tijdens zijn studie aan het conservatorium van Sydney (2016-2019) organiseert zijn opleiding een reis langs de orgels van het Europese continent. In 2019 heeft hij meegedaan aan de Silbermann Organ Competition te Freiberg en in deze zomer is hij na zijn deelname aan het net beëindigde concours te Leipzig onmiddellijk naar Groningen doorgereisd.

Het rijke programma van de orgelweek neemt de deelnemers volledig in beslag. Ze oefenen overdag de voorgeschreven orgelstukken uit de orgelliteratuur van de zeventiende, achttiende, negentiende en twintigste eeuw om ze ’s avonds in Groningen en Loppersum voor jury en publiek uit te voeren, ze bezoeken de masterclasses die door de juryleden worden verzorgd en krijgen een orgelexcursie onder leiding van Theo Jellema naar Gronings en Fries orgelbezit aangeboden. Op de twee avonden dat de competitie niet woedt, worden publieke orgelconcerten aangeboden door de vijf juryleden.

Het hoogtepunt van de orgelweek vindt bij de aanvang op zondag 28 juli plaats wanneer de blazers van het Zwitsers blazerskwartet Les Cornets Noirs op hun cornetto’s met Leo van Doeselaar en Erwin Wiersinga op de beide orgels van de Martinikerk een programma uitvoeren onder de naam ‘Venetiaanse pracht’ – inderdaad, een prachtig concert.

Na de eerste ronde blijft een zestal organisten over, na de tweede ronde drie, die op de zaterdagavond in de Martinikerk de prijzen zullen verdelen. Samuel: “Ondanks de onderlinge competitie zijn de deelnemers genereus voor elkaar en geven elkaar ondersteuning. De jury heeft bij het beoordelen van onze uitvoeringen ons allen positief benaderd. Dat helpt natuurlijk bij het creëren van een goede sfeer.” Hij zal zijn grote wens om op het Martinikerkorgel te spelen bekroond zien met de derde prijs van het concours. De eerste prijs valt ten deel aan Wibren Jonkers, de tweede aan Francesco Botti.*

Het IMOCG vindt om het jaar plaats in afwisseling met het Schnitgerfestival. Concours en festival worden beide georganiseerd door Groningen Orgelstad. “Dat was in het begin anders,” zegt Erwin Wiersinga. “Het initiatief voor de eerste editie van het IMOCG kwam van Leo van Doeselaar en mij als titulair organisten van het Martinikerkorgel, onder de vleugels van de Stichting Martinikerk. We vonden dat er noodzaak en ruimte was voor een concours voor jonge organisten in Groningen. Eigenlijk vanaf het eerste concours waren de condities daarvoor aanwezig: het prachtige orgelbezit van Groningen, de belangstelling onder organisten voor de deelname aan het concours, de publieke belangstelling. En als je ziet welke gerenommeerde organisten dit jaar beschikbaar zijn voor de jury! De organisatie is nu in handen van Orgelstad. Het concours heeft alle toekomst. Alleen…” Ja, geld, vul ik aan, zal dat steeds weer lukken?

*) De prijzen van 5.000, 3.000 en 2.000 euro zijn ter beschikking gesteld door het Prins Claus Conservatorium, de stichting Erven A. de Jager en de Stichting Groningen Orgelland Ze gaan vergezeld van uitnodigingen aan de winnaars concerten te geven op orgels in Nederland en de provincie Groningen.