Klokslag half elf stap ik binnen bij het Kerkelijk Bureau van de Protestantse Gemeente Groningen. Zijn kantoren zijn gevestigd op de eerste verdieping van de aanbouw bij de Immanuelkerk. Ik kom daar niet zonder reden: per 1 november jongstleden heeft daar een wisseling van de wacht plaatsgevonden. Allert van der Hoeven heeft de scepter overgenomen van Jan Kerkhof, en is nu het nieuwe hoofd van het Kerkelijk Bureau. Daarom een gesprek met beide mannen, over henzelf, hun plannen – en onvermijdelijk schuift daarbij nog een gesprekspartner aan; nee, maak u niet druk, we hielden ons aan alle coronavoorschriften, die derde geïnterviewde was het Kerkelijk Bureau zelf. De meeste kerkleden, als ze het al kennen, nemen dat Bureau voor lief, het doet op de achtergrond zijn werk. Wij denken bij de kerk nu eenmaal niet zo gauw over salarisuitbetalingen en gebouwenbeheer, maar immateriële zaken kunnen nu eenmaal niet zonder het materiële fundament… En het is toch interessant om daar iets meer van te weten.

Jan, ik zie jou hier nog rondlopen en dingen doen… Dat is niet helemaal wat ik direct versta onder genieten van je pensioen.

“Klopt, met het College van Kerkrentmeesters is afgesproken dat ik in elk geval tot 1 april nog enkele werkzaamheden hier verricht, met name op het financiële vlak, en voor de diaconie en voor enkele kleine organisaties waarvoor wij ook de administratie voeren. Het is met name bedoeld om Allert een goede start te geven. Want het is lastig nu in coronatijd om in te werken, met alle beperkingen. Met name op het gebied van het opmaken van de jaarrekening en ook zoiets als kerkbalans ben ik nog op afroep beschikbaar.”

En dan stopt het echt per 1 april?

“Nou, dat moet je ruim zien – we gaan het daar in maart over hebben en dan zien we verder. Maar het is toch wel ontspannen hoor, nu ik de eindverantwoordelijkheid niet meer heb… En het mooie van werken na je pensioen is dat beide partijen zonder plichtplegingen ermee kunnen stoppen. Ik vind het eerst prima zo!”

Allert: “Het is wel prettig, want hier reilt en zeilt het allemaal wel, maar het zijn vrij complexe systemen waarmee ik kennis moet maken, veel dingen die ook maar af en toe gebeuren (zoals de benoeming van een predikant, waarbij procedures en arbeidsrecht komen kijken) – het zit allemaal in Jans hoofd, maar ik moet het ook gaan begrijpen!”

Allert, ik heb eens op jouw LinkedIn gekeken: daar staat een grote diversiteit aan opleidingen en dus ook belangstellingen vermeld. Bijvoorbeeld religiewetenschap. Dat verwacht ik niet direct bij een hoofd van een administratieve organisatie. Vertel!

“Ja, dat heb ik nog niet eens zo lang geleden afgerond. Ik heb eerst mijn bachelor niet afgemaakt omdat ik met mijn eigen bedrijf begon (ik was hiervoor uitgever van de Westerkrant). Toen ik de studie weer wilde oppakken, bleek ik alleen tegen heel hoge kosten mijn bachelor te kunnen halen. Dat werd hem niet. Maar met een premaster-master-constructie heb ik die studie nu ongeveer 2,5 jaar geleden afgerond. Dat was wel een jaar heel erg hard werken, naast mijn werk als uitgever. En waarom deed ik die studie… Ik ben gereformeerd/hervormd opgevoed, en vond religie eigenlijk altijd wel heel boeiend. Wat mensen ervan maken – als iemand religieus is, is dat vaak heel bepalend voor hoe iemand is. Veel moderne mensen doen alsof religie achterhaald is, maar nog steeds is ongeveer 85% van de mensen over heel de wereld religieus.”

Jan, ben jij eigenlijk gelovig opgevoed?

“Ja, gereformeerd. Toen mijn echtgenote en ik nog in Groningen woonden, kerkten we in de Stadsparkkerk. Heel grappig, toen ik deze baan zo’n zes jaar geleden kreeg, kende ik nog veel mensen uit deze wijk.”

Hoelang heb jij deze baan gehad?

“Ongeveer zes jaar. Het aantal dagdelen is in die tijd wel ietsje achteruitgegaan – we moeten hetzelfde werk hier doen met wat minder formatie, en dat was en is wel aanpoten.”

Hoeveel dagen in de week werk jij, Allert, voor het Kerkelijk Bureau?

“Twee dagen… Maar het is natuurlijk niet zo dat je je werk kunt afbakenen op die twee dagen. Je bent wel verantwoordelijk voor een team, en als er iets onverwachts gebeurt, zoals een inbraak in een kerk, moet je snel reageren.”

Alsof het zo afgesproken was, komt Jan Willem Meijer van de Immanuelkerk de trap opgerend: het smeltwater komt binnen in de kerk langs de muren gutsen! Dat brengt me op de vraag: wat zijn eigenlijk de taken van het Kerkelijk Bureau? Als jullie om de beurt nu eens een taak benoemen… Zien we gelijk of Allert al is ingewerkt!

Allert: “Nou ja, we zagen net al een voorbeeld – we zijn ondersteunend, contactpersoon in gebouwenbeheer en grondbeheer (stukjes grond waarop wij beklemrecht hebben). Verzekeringen, contact met makelaars, verhuur van appartementen, noem maar op…”

Jan: “Personeelsbeleid… alles rond het aannemen, administreren, ziektewet, van het personeel van de kerk: dominees, kosters, musici. En niet te vergeten: we werken ook voor wat andere organisaties, zoals de Vereniging het Open Hof, het Stadsklooster, de Hervormde Kerk Haren-Onnen… Wijkgemeentes blijven altijd wel zelf verantwoordelijk. Maar wij zijn de vaste professionals in een organisatie met (trouwens vaak ook zeer deskundige) onbetaalde krachten. En ik moet ook het vrijwilligersbeleid niet vergeten: uitbetalen van vergoedingen, verzekeringen… Al met al hebben wij zo’n vijftig mensen waarvoor wij verantwoordelijk zijn.”

We kennen natuurlijk de ledenadministratie van de kerk, jullie bekendste werk voor de buitenwacht.

“Ja, daar is Janny Bruinius mee belast.”

Allert: “De financiële administratie – een heel belangrijk onderdeel waarin Jan nog ondersteunt. Azita Barghaman is onze administrateur. Begroting, jaarrekening… Een belangrijk deel van ons werk.”

Vergeten we nog wat?

Jan: “Ja, de collectes! Wij noteren wat er binnenkomt, geven collectebonnen uit, zorgen dat het aan de juiste doelen overgemaakt wordt… Vermogensbeheer… Actie Kerkbalans niet te vergeten… Dat is in mijn tijd veel meer geautomatiseerd. Het Kerkelijk Bureau is wat dat betreft efficiënter geworden.”

Allert: “Het bijhouden van het archief – Margriet Nijkamp werkt hier als vrijwilliger vier dagen in de week en kent door haar archiveringswerk heel de organisatie door en door. Ze weet precies in welke kerk welk schilderij is.”

Even een zijspoor: zien jullie in coronatijd de inkomsten teruglopen?

Jan: “Vooral de huurinkomsten. Er is veel minder verhuurd. In het algemeen lopen de inkomsten toch wel terug, door vergrijzing. Het is nog niet zorgelijk, en gelukkig zijn we een levende kerk die de klappen goed opvangt en toch ook allerlei nieuwe dingen begint, met veel nieuwe vrijwilligers! Laten we vooral ook hierin heel positief blijven.”

Allert, wat heb jij nog meer gedaan dan religiewetenschap?

“Ik heb bedrijfseconomie gedaan en journalistiek. Ik vind schrijven ook heel erg leuk.”

Daar moeten we het dan maar eens over hebben. Krijgen wij nu ook een boeiender toelichting op de begroting? Of kunnen we van jou af en toe eens een aardige column verwachten?

“Dat zou ik wel erg leuk vinden! Moeten we het inderdaad maar eens over hebben…”

Jan, we gunnen jou het laatste woord. Wat ga je doen na je pensioen – en nou wil ik niet het verhaal van werken horen!

“Mijn vrouw werkt nog als verloskundige, zij stopt ook binnenkort. En ik heb zelf nog een klein administratiekantoor…”

Pensioen, Jan… Niet over werk!

“…Wij willen veel gaan reizen, misschien Oost-Europa. Als financieel adviseur kun je overal waar maar internet is je werk doen…”

… ehhh… Pensioen?

"Ik ben een fervent fietser, met de racefiets. De ronde van Vlaanderen… Wat ik nog heel graag zou willen, is een fietstocht mak