Volgens onderzoek van TNO kan meer dan de een half miljoen huishoudens in Nederland niet rondkomen door de uit de pan rijzende energiekosten. Door een sterke stijging van de energieprijzen wordt het dagelijks leven flink duurder. Dat is slecht nieuws voor mensen met een laag inkomen. Daar willen de kerken iets tegen doen.

Een groot deel van deze mensen woont ook nog eens in een slecht geïsoleerd huurhuis. Ze hebben weinig of geen ruimte om een stijging van de vaste lasten en duurdere dagelijkse boodschappen op te vangen. Ook met compensatie door de overheid via de energiebelasting, die alle huishoudens misschien ontvangen, zijn zij niet uit de problemen. In februari 2022 besloot Anton Langeler, gemeentelid bij de Tehuisgemeente, dan ook aan de bel te trekken bij Jan Waanders van Het Pand: ‘wat kunnen we doen?’

Inmiddels zijn we ruim een halfjaar verder en staat er ook echt wat: ‘Groningen Geeft Warmte’. In oude, slecht geïsoleerde sociale huurwoningen voeren vrijwilligers een aantal isolatieklussen uit, zoals radiatorfolie en tochtstrippen plaatsen en gloeilampen vervangen door zuinige LED-lampen. Energiecoöperatie Grunneger Power en wooncorporatie Lefier begeleiden de vrijwilligers tijdens de klussen. De gemeente Groningen stelt kosteloos een ‘klusbus’ ter beschikking, inclusief alle isolatiematerialen. En Stichting Present coördineert (en zoekt nog vrijwilligers).

Langetermijnhulp
Net na de zomer, op vrijdag 16 september, trapten ze af. Er waren van tevoren brieven verstuurd, flyers… en daar stonden ze dan, met partytent en klusbus. Zouden mensen hiervoor openstaan? Dat vreemden met je mee gaan denken en mogelijk zelfs bij je in huis komen? Is dit de juiste benadering? Dat was natuurlijk nog maar de vraag, maar van de 300 adressen die in eerste instantie aangeschreven waren, kwamen er die middag alleen al 105 langs voor advies en materiaal. Inmiddels gaat het niet meer om 300 adressen in de Indische Buurt, maar 15.000 stadsbreed. Zo snel kan het dus gaan.

“Mensen in armoede leven bij de dag”

En op de lange termijn levert dat meer op dan een eenmalige schenking, stelt Waanders. Hiermee doelt hij op het oorspronkelijke idee: mensen die de compensatie van de energiebelasting niet (helemaal) nodig hebben, konden dat helemaal of gedeeltelijk aan een lokaal kerkelijk, diaconaal fonds schenken. In samenwerking met de Voedselbank Stad Groningen werden alle schenkingen vanuit dat fonds verdeeld. Dit gebeurde door alle schenkingen om te zetten in tegoedkaarten, die men dan weer kon besteden bij diverse supermarkten. Een fantastisch initiatief natuurlijk, maar volgens Waanders leven mensen in armoede bij de dag: “Wat heb ik nu te besteden en wat heb ik nu nodig? Dat eist al je aandacht op. En de jaarafrekening voor de energie, die zie je in januari wel weer. Met een paar simpele dingen kunnen wij dat bedrag met honderden euro’s per jaar verlagen. En dat niet één keer, maar meerdere jaren achter elkaar!”

Een warme plek om te zitten
Hiernaast is er met alle organisaties in de Indische Buurt een oploop geweest; hoe kunnen we mensen helpen de komende winter door te komen? Daar is het volgende plan uit ontstaan: warme (huis)kamers, van december tot en met februari. “Het Floreshuis gaat werkplekken voor zzp’ers maken en bij Het Pand leggen wij de focus op ouders met kinderen. Van maandag tot en met vrijdag zal Het Pand alle ochtenden open zijn voor ouders met kinderen. Direct nadat kinderen naar school zijn gebracht, kunnen ouders met niet-schoolgaande kinderen naar Het Pand. Daar ligt Duplo klaar, spelletjes kunnen worden gespeeld, of men gaat lekker de speeltuin in. Soms komt iemand iets extra’s doen, bijvoorbeeld een ochtend schilderen. Tussen de middag is het mogelijk om een broodje te eten. Iets voor 14:00 uur is het einde.”

Doen wat je kunt
Terwijl hij mij dit allemaal vertelt vraagt Waanders zich hardop af of dit soort initiatieven mogelijk ook stigmatiserend kunnen werken. Je vraagt mensen op deze manier immers wel om een drempel over te gaan, te erkennen dat ze arm zijn. Tot een definitief antwoord op die vraag komt hij uiteindelijk niet. Niks doen is gewoon geen optie! Hier blijft hij opvallend nuchter onder. Voor hem is het gewoon een kwestie van doen wat je kunt doen. Niks meer, niks minder. Het zou mooi zijn als anderen, andere kerken en wijken, hem hierin zouden volgen.

Wat kunt u doen?
Heb je interesse om als vrijwilliger mee te werken aan Groningen Geeft Warmte? Meld je dan aan als flexvrijwilliger bij Present en geef bij werkzaamheden dan in ieder geval Groningen Geeft Warmte op: stichting.stichtingpresent.nl/groningen/aanmeldformulier-flexers.