Op 21 november 2022 kwam ze voor het eerst bij elkaar: de Grote AK. Het doel: een breed overleg over een van de belangrijkste onderwerpen van het moment. In de toekomst gaat dit vaker gebeuren.

De Algemene Kerkenraad is de groep mensen uit de wijkgemeenten die samen leidinggeeft aan de Protestantse Gemeente Groningen (PGG). ‘Algemeen’ klinkt al heel breed, maar het kan nog breder. De PGG bestaat uit gemeenten, vierplekken, pioniersplekken en zo voorts. Vooral bestaat ze uit mensen. En als we iets weten, is dat een organisatie beter functioneert als alle betrokkenen vertegenwoordigd zijn in het bestuur. Daarom bestaat vanaf nu de Grote Algemene Kerkenraad. De Algemene Kerkenraad, maar meer.

In de Grote AK zitten naast de ‘gewone’ AK-leden ook afgevaardigden van alle vierplekken waaronder leden van de moderamina (meervoud van moderamen) van wijkgemeenten en colleges. Laten we zeggen: alle organen die zich bezighouden met het bestuur van een onderdeel van de PGG. Zo kan iedereen meedenken over belangrijke onderwerpen zoals de stijgende energieprijzen, maar ook nieuws en informatie uitwisselen.

Op het eerste deel van de vergadering van 21 november was alleen de AK zelf aanwezig. Ze bespraken de punten die zorgen dat de PGG kan blijven bestaan en voldoende slagkracht heeft om nieuwe initiatieven mogelijk te maken, zoals de nieuwe begrotingen. Misschien een beetje saai, maar daarom niet minder belangrijk. Dan wordt het spannend. De extra deelnemers schuiven aan en na een kennismaking komt het grote onderwerp van de dag op tafel: wat kunnen we doen tegen die stijgende energieprijzen?

De energiecrisis raakt kerken en vierplekken: de kosten van verwarming van gebouwen stijgen enorm en dat kunnen we eigenlijk niet betalen. Maar dat is lang niet het enige. De energiecrisis raakt mensen in Stad – zowel gemeenteleden als niet-gemeenteleden. Die twee problemen komen onder de loep. Wat kunnen we doen om te besparen en wat kunnen we doen voor onze naasten? Dat gebeurt met drie presentaties en daaropvolgende discussies.

1. Alexander Brands (CvK) over energiebesparing in kerkgebouwen
Het CvK heeft ideeën voor besparing geopperd en aan de kerken gevraagd wat er bij hen mogelijk is. Aanpassingen aan het gebouw zijn helaas niet mogelijk voor de Martinikerk, die gehuurd wordt. Of het huurbedrag omhooggaat is nog niet zeker. Wel denkt de wijkgemeente alvast mee en houdt bijvoorbeeld diensten in het kleinere Het Pand.

Het is maar wat je gewend bent, zeggen aanwezigen: een graadje minder is meestal helemaal niet erg en eeuwenlang was er natuurlijk helemaal geen verwarming in de kerken. In een kleine, goed geïsoleerde ruimte kan het al best behaaglijk zijn door de lichaamswarmte van aanwezige mensen. Dat is wel een probleem voor de Nieuwe Kerk en de Immanuelkerk: die zijn groot en slecht geïsoleerd. Daar zijn dus stevige maatregelen nodig. Een optie is om voor het deel van het jaar diensten online te houden, om beurten bij elkaar te kerken, kerkdiensten en vergaderingen in de week te concentreren of dekens te kopen voor de aanwezigen in plaats van te stoken.

Uiteindelijk moeten we goed weten wat onze principes als kerken zijn, dan is het gemakkelijker om te leven met de nieuwe maatregelen. Want zelfs al konden we het betalen – we zouden sowieso niet meer zoveel moeten verstoken als voorheen, vanwege het klimaat. Deze crisis kan een goede aanleiding zijn om veel creatiever met (groene) energie om te gaan en te investeren in isolatie.

Niet alles kan wijken voor energiebesparing. Ontmoeting is heel erg belangrijk en kunnen we niet zomaar opofferen. Niet iedereen kan tegen zitten in een koud gebouw. Tegelijkertijd kunnen we ook niet niks doen. Worden dan de kerkdiensten koud maar blijven we diaconaal warm met bijvoorbeeld Warme Kamers? De aanwezigen komen er nog niet uit. Het CvK, waarin leden van alle wijken vertegenwoordigd zijn, gaat daarom een voorstel schrijven. Gemeenten en vierplekken voeren dit uit in overleg met het CvK.

2. Henk Binnekamp (CvD) over de betekenis van de energiecrisis voor Stad en inwoners
Er zijn initiatieven om de tegemoetkoming van de energiekosten vanuit de overheid te herverdelen. De stedelijke diaconie wilde juist graag mensen helpen bij het vasthouden van warmte en besparen van energie: de lange termijn. Samen met Het Pand en Present is een project bedacht om mensen te helpen bij kleine isolatie-ingrepen. Met bussen, materiaal en vrijwilligers ging Groningen Geeft Warmte de wijken in. Inmiddels heeft de gemeente dit project overgenomen. Bewoners krijgen brieven door de deur met de mededeling dat ze voor € 5,- materiaal kunnen halen en gebruikmaken van vrijwilligers om te helpen bij de installatie.

Herverdeling werkt misschien wel, maar dan vallen er alsnog veel mensen tussen wal en schip. Daarom zet de diaconie momenteel in op warme ruimtes met goede maaltijden.

3. Ruud van Erp over initiatieven in Beijum
Het motto in Beijum is ‘Warm de winter door’. Binnen de wijk is een werkgroep in samenwerking met de gemeente Groningen bezig met de energietransitie. Zij voeren onder andere huisbezoeken uit om te kijken naar bespaarmogelijkheden en leveren daarvoor vrijwilligers. De Smeltkroes, waar initiatieven rond armoede en eenzaamheid samenkomen, organiseert een warmtebeurs, waaraan bijvoorbeeld ook het consultatiebureau meedoet. De Werkbeij is er present en er is gratis warme kleding beschikbaar. De Bron faciliteert de beurs met het beschikbaar stellen van het gebouw, de catering en vrijwilligers. Er ontstaat steeds meer en dat komt allemaal in de wijkkrant. Buurthuizen blijven langer open, er zijn meerdere plekken waar je een kopje koffie of een kom soep kunt komen drinken of eten en er komt een kerstpakkettenactie.

In Het Pand gebeuren soortgelijke dingen. Daar kunnen kinderen (met hun ouders) bijvoorbeeld elke middag terecht. Dit wordt na het eerste opzetten overgedragen aan de deelnemers: die zijn zelfredzaam.

Het is niet nodig om bij elk initiatief uit te zoeken wie er in aanmerking komen en het écht nodig hebben. De nood is al heel hoog: heel veel kinderen komen zonder ontbijt op school en hebben geen winterjas. Het is vaak stille, onzichtbare armoede. Juist de kerk moet daar wat aan doen – in overleg met de gemeente Groningen. Het is heel belangrijk om van elkaar te leren. We kunnen aansluiten bij bestaande initiatieven en steeds weer laten weten dat we er zijn. Misschien kunnen de wijkdiaconieën bij elkaar komen om van elkaar te leren, want het is soms moeilijk te weten waar je moet beginnen. Alle afgevaardigden nemen dit mee naar hun eigen diaconieën.