Europa: dat was in de Griekse mythologie een zeer aantrekkelijke Fenicische prinses die door oppergod Zeus, voor de gelegenheid vermomd als stier, geschaakt werd. Hij zwom met haar naar Kreta, waar hij haar verkrachtte en keerde fluks terug naar echtgenote Hera.

Europa is tegenwoordig een werelddeel, waar zevenentwintig landen steeds meer naar elkaar toegroeien. Een belangrijke impuls voor de Europese integratie was de Tweede Wereldoorlog. Wie verbindingen aangaat met andere landen zal minder gauw oorlog gaan voeren, was de gedachte.

Allereerst werd in april 75 jaar geleden de NAVO opgericht. Het militair bondgenootschap tussen Europese landen, Amerika, Canada en IJsland moest vrijheid en veiligheid garanderen. Ook nauwere economische banden zouden een alleingang kunnen voorkomen. Daartoe werd in 1952 de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) opgericht, die zich gaandeweg uitbreidde tot wat nu de Europese Unie is.

Naast de grote autocratieën China en Rusland is een democratisch Europa hard nodig, zeker nu Amerika zich lijkt terug te trekken. De politieke systemen en waardeoriëntaties verschillen immers sterk. Europa mag trots zijn op zijn democratische grondslag, zowel op nationaal als op Europees niveau. Burgers hebben invloed: ze mogen stemmen en hebben zo een controlerende en corrigerende rol. We stemmen op politieke partijen met een programma waar we vertrouwen in hebben. We delegeren onze verantwoordelijkheid aan afgevaardigden, die zich op Europees niveau aansluiten bij verwante fracties.

Nederland mag 29 van de 705 zetels in het Europese Parlement bezetten. Het geeft al aan dat je nooit één op één kunt bereiken wat je wilt. En toch is de stembusgang op 6 juni noodzakelijker dan ooit.

Ook lobbyisten van belangenorganisaties en bedrijven zijn actief in Brussel en Straatsburg en oefenen druk uit, achter de schermen maar ook met tractoren. Ook dat hoort bij een democratisch stelsel. Europa is meer dan belasting heffen en die herverdelen via subsidies. Europa gaat over migratie, veiligheid, een sterke en duurzame economie, een schoner klimaat en het verdedigen van haar belangen en kernwaarden. Veel beleid is toekomstgericht, er worden flinke stappen gemaakt, maar het tempo is helaas soms traag. ‘Europa’ heeft daarmee te dealen: we zijn geen supermacht, maar een stelsel van checks and balances, van discussies en compromissen. Opgeven is geen optie.

Kunnen we na 6 juni weer achterover gaan leunen hangen en ons via de media en bij de koffie gaan ergeren? Nee, als burgers kunnen we ook in ons persoonlijk leven meebouwen aan een beter Europa voor onze kinderen en kleinkinderen. Duwtjes in de richting die we wensen. Weten we wat er allemaal speelt? Wat wij zelf zouden willen? Willen we accepteren dat soms het eigenbelang moet wijken voor een breder gedragen oplossing? Europese integratie is belangrijker dan ooit. Alleen samen staan we sterk.

De oorlog in Oekraïne lijkt een katalysator te worden. De Russische dreiging laat zien dat we vrijheid, welvaart en westerse waarden niet langer als vanzelfsprekend beschouwen. ‘Prinses’ Europa wil zich niet laten schaken en moet zich economisch en militair optuigen. Het is een wake-up call voor meer onafhankelijkheid van Amerika en autocratische regimes.

Allemaal waar – en toch mis ik iets. Kunnen we niet een verhaal bedenken over Europa dat verder gaat dan geld en statistieken? Waarin de schoonheid van haar waarden verbeeld wordt? Een parabel waarin de mens en het lot van de aarde centraal staan. Zou dat niet een mooie opgave kunnen zijn voor christelijke denkers en kerken in Europa? Een verhaal over betrokkenheid op elkaar ondanks onderlinge verschillen, richting wijzend naar een betere wereld.

Dat hoeft geen mythe te zijn. En de Bijbel bevat wel aanknopingspunten.