Een van mijn meest favoriete detectiveseries is Father Brown. Hij werkt als pastoor op het Engelse platteland in de vorige eeuw. Hij combineert zijn herderlijke taak met het oplossen van misdrijven. Regelmatig is hij op zijn zwarte fiets de heilige Hermandad te snel af of andere speurneuzen te slim af. Sommige misdrijven kruisen gewoon zijn pad. Andere komt hij op het spoor door zijn neus ergens in te steken.

In de beginfase van mijn stadspredikantschap denk ik nogal eens aan Father Brown. Soms komen kwesties gewoon op mijn pad. Dat gebeurde bijvoorbeeld met de demonstraties rondom het al of niet uitgezet worden van de Armeense kinderen Davit en Nüne. Het was een interessante ervaring om de kerk open te zetten voor protestgangers en een week later mee te doen met een protest bij de rechtbank.

Daarnaast stel ik mezelf vaak de vraag waar ik nu wel of niet mijn neus in zal steken in Stad en kerk. Wat doe je met de situatie rondom overvolle asielzoekerscentra? Geef je je stem de sporen als een minister roept dat in tijden van schaarste er weer gas gewonnen moet kunnen worden in Groningen? Moet je je als dominee mengen in debatten over een lagere nieuwe Gerrit Krolbrug?

Als dominee ben je een generalist: over het algemeen weet je een klein beetje over veel. Er is al snel een deskundige die veel beter weet hoe het allemaal zit. “Je loopt het risico blunders te maken,” zegt Rowan Williams, de voormalige aartsbisschop van Canterbury, die veel optrad in het publieke domein.

Father Brown is de schepping van de Engelse schrijver G.K. Chesterton. Hij was een Engelse journalist die op latere leeftijd christen werd. Volgens Willem Jan Otten bezat Chesterton “het geheim van de aanstootgevendheid”. Hij was een “mateloze, buikige en gemantelde verschijning wiens talent voor vriendschap, ook met verklaarde tegenstanders, ongebreideld was en wiens lach bulderend schijnt te zijn geweest. Hij kon de dingen waar hij geestelijk en fysiek van hield zo formuleren dat er een spervuur van tegenspraak ontstond.”

Mateloos, buikig en gemanteld, dat trekt me niet zo. Schreeuwend op een barricade staan past niet zo bij mijn flegmatieke aard. Maar dat “geheim van de aanstootgevendheid”, daar wil ik als stadsdominee wel wat van hebben. Daarbij hoef je niet per se je stem te verheffen. Father Brown laat dat zien. Hij durft met alle kalmte aanstootgevend te zijn: rustig dwars te liggen. Dat levert in combinatie met grote mensenkennis vele opgeloste moordzaken op. Daarmee bewijst hij de gemeenschap een grote dienst. Hij doet me een beetje denken aan de knecht van de Heer in Jesaja, die aanstootgevend durfde te zijn maar niet schreeuwde op straat.

Qua mensenkennis en lef wil ik wel als een Father Brown door Stad fietsen. Ook lijkt het me handig soms op mijn zwarte fiets de heilige Hermandad te snel af te zijn. Maar waar ik niet zo van houd bij al die detectives zijn de vele doden die vallen. Als dominee ga ik voor de levenden…