Ik ga leven is een autobiografische roman over een jonge moslima die zich probeert vrij te vechten uit het verstikkende milieu waarin zij leeft. Het boek is een bestseller en beleeft, sinds het in februari 2021 verscheen, al de tiende druk.

Lale Gül (Büsra) groeit op in de Kolenkitbuurt, een achterstandswijk in Amsterdam-West. Ze woont samen met haar ouders – door haar ‘de verwekkers’ genoemd – haar oudere broer en jongere zus. In het uit Turkije afkomstige gezin leeft men volgens de strenge regels van de islam. Er mag letterlijk niets wat maar enigszins werelds is, want Allah ziet alles en bestraft de minste of geringste zonde. Ieder weekend moet Lale naar de Koranschool in de moskee, waar alle docenten verwoede Erdoğan-supporters zijn.

Lale: “Toen ik op een dag in de moskee verkondigde dat ik het eigenlijk niet eens was met de hoofddoek en hem liever niet droeg, dat ik dat overbodig vond in deze tijd en bovendien oneerlijk, omdat de jongens wel mochten dragen wat ze willen, ook met warm weer, werd ik hardvochtig vermaand door het secreet. Als ik niet snel deze uitspraak terugnam en berouw toonde, zou ik automatisch van het geloof afvallen. Hoe durfde ik zoiets uit mijn strot te krijgen?”

Discussies, vooral met haar moeder, zijn heftig. Zij volgt nauwlettend het doen en laten van haar dochter. Het resulteert erin dat Lale een steeds grotere hekel aan haar moeder krijgt, die ze dan ook ‘potentaat Karbonkel’ noemt en het liefst uit een helikopter in de Sinaïwoestijn zou deponeren.

Lale’s oma, met wie ze een bijzondere band heeft, woont tegenover hen in dezelfde hal van de flat. Uiteindelijk weet ze het voor elkaar te krijgen om bij haar te mogen wonen. Daar heeft ze aanmerkelijk meer vrijheid, hoewel ook daar de ziekelijke controlezucht van haar moeder niet ophoudt. Regelmatig gooit ze Lale’s make-up in de vuilnisbak.

Met Freek, die in Den Haag woont, heeft ze een stiekeme relatie. Wanneer het uitkomt dat ze een relatie heeft met een niet-moslim zal de hel losbreken. Want haar verwekkers hebben volgens Lale al een “humorloze, bloedeloze en Koranvaste lul” in gedachten met wie zij vinden dat ze straks moet trouwen. “Moet ik dan veranderen in een broedkip zoals alle vrouwen om me heen? En de rest van mijn bestaan op die manier slijten? Is dat waarvoor ik leef? Is God dan blij met mijn tragedie?” vraagt ze zich af.

Het laatste hoofdstuk maakte op mij extra indruk. Niet alleen omdat het verhaal anders eindigt dan ik had verwacht, maar vooral door een droom waarin Lale een gesprek heeft met God. Hij zegt tegen haar: “Van mij mag je leven zoals je wenst, als je maar blijft geloven.”

“Maar de voorschriften dan?” vroeg Lale verbaasd.

“De kracht van ware moraal zit in de ruimte die zij biedt aan eigen verantwoordelijkheid, mijn kind,” antwoordde Hij.

Het boek is eerlijk, meeslepend, aangrijpend, poëtisch, erotisch, maar tegelijk pijnlijk herkenbaar voor velen uit de behoudende reformatorische hoek, van waaruit Lale veel positieve reacties krijgt. Ondanks het soms ruwe taalgebruik, een echte aanrader! Mooie vakantielectuur.

Lale Gül - Ik ga leven
Amsterdam: Prometheus, 2021
ISBN: 978 90 446 4687 0 | € 20,00
ISBN Ebook: 978 90 446 4688 7 | € 11,99

-