Theologie voor Geïnteresseerden (afgekort tot TVG) – een cursus die van oorsprong georganiseerd werd door de PKN – kan men door het hele land vinden, dus ook bij ons in Groningen. Twee jaar terug stond er een interview in Kerk in Stad met eerstejaars cursisten, nu voel ik de cursusleider Bert L. van der Woude aan de tand. Want in Groningen heeft het lokale bestuur van TVG, ondersteund door een actieve PR-commissie, de boel flink opgeschud en opgefrist. Men gooit het nu over een andere boeg, om voor bredere groepen aansprekend te worden.

Wat was er mis met de oude opzet?
“Met de oude opzet was niks mis – een driejarige cursus gaf verdieping en verbreding van de blik; jij gaat van die cursus nu het derde jaar in, en je hebt zelf wel gemerkt wat het je oplevert. We merken alleen, dat mensen zich niet zo gauw meer willen binden aan een periode van drie jaar. Daarom geven we nu alleen nog maar een éénjarige basiscursus – daarin kun je natuurlijk niet alle inhoud stoppen van die driejarige cursus, maar de opdracht aan docenten is toch wel dat ze op het scherp van de snede de belangrijkste dingen van hun vak moeten brengen. Daarnaast hebben we nog vijf thema-colleges van zo’n vijf avonden per thema gepland. Dat kun je zien als vervolg op die eenjarige cursus, waarin een docent in zijn vak een thema dat hem na aan het hart ligt, kan uitdiepen.”

Theologie – is dat een vak?
De vraag is altijd of theologie een echte wetenschap is. Wat wij proberen te laten zien, is dat theologie raakt aan een heleboel vakken. Het raakt aan filosofie, aan ethiek, aan spiritualiteit, aan kerkgeschiedenis, kennis van het jodendom waaruit het christendom voortgekomen is – maar natuurlijk ook weten hoe die Bijbel tot stand gekomen is, achtergronden van het Oude en Nieuwe Testament."

Dus veel kennisoverdracht?
“Natuurlijk, kennis is belangrijk, en dat proberen we ook zo veel mogelijk over te dragen. Geloof dat geen kennis verdraagt, is de moeite niet waard. Maar het is niet het belangrijkste. We leven in een wereld waarin een veelheid aan informatie voorhanden is. Maar hoe duid je die? Je kunt verdrinken in alles wat je weet, maar hoe ga je er lijn in zien? Wij brengen kaders aan om de weg in de informatie te vinden. Om maar eens een analogie te gebruiken: Google Maps is een prima hulpmiddel om ergens te komen, maar mensen willen vaak toch ook een beetje overzicht. Dat kader – daarin zijn de cursisten zelf ook heel belangrijk. Er is bij ons geen sprake van eenrichtingverkeer, zo van: de docent staat iets te vertellen en je hebt maar te horen. De eigen inbreng van cursisten op zo’n avond is echt een meerwaarde. Het gesprek dat er dan op gang komt doet informatie landen. Soms wist je ergens al wat er verteld wordt, maar nu kun je het ook een plek geven. En soms moeten mensen ook wel eens hun ideeën bijstellen – zit het toch wat ruimer.”

“Geloof dat geen kennis verdraagt, is de moeite niet waard.”

Mij is het vak dogmatiek bijgebleven – nu heet dat systematische theologie. Nooit gedacht dat dit zó leuk zou zijn...
“Tja, het woord dogmatiek is natuurlijk voor de meeste mensen beladen: dit of dat móet je geloven. Zo wordt dat bij ons niet gedaan – onze docent hecht eraan om op lichtvoetige wijze maar wel systematisch naar geloofsvragen te kijken.”

Is de cursusopzet in elke plaats hetzelfde?
“Nee, elke plaats heeft zijn eigen curriculum en zijn eigen accent. In Groningen is de invalshoek ‘ruimdenkend’. Ga je naar Onstwedde, dan merk je dat het daar wat zwaarder is. Was de cursus aanvankelijk bedoeld voor Gemeenteleden (de G in TVG), nu staat die G voor Geïnteresseerden – en we merken ook een verbreding van ons publiek: of je nu katholiek, luthers, vrijgemaakt of wat voor anders ook bent – het maakt niet uit: als je maar open staat voor wat je kunt leren in zo’n groep.”

We kunnen er niet omheen, de belangstelling nam afgelopen jaren toch af. Hoe komt dat?
“Vergrijzing speelt een rol. Jongeren trekken tegenwoordig toch naar kerken met wat meer spektakel, en komen niet naar onze cursus. Ouderen vinden het in de winter vaak lastig om ’s avonds de deur uit te moeten. Wat mij verbaast is dat we niet wat meer studenten zien… Voor hen zou dit ook echt een goede basis kunnen geven voor hun geloofsbeleving.”

Wild idee van mij: is er niet een soort open college te bedenken (misschien in samenwerking met Studium Generale), dat ook studenten trekt?
“Dat zou kunnen; als je zingeving breder trekt, kan TVG daarin zeker een rol vervullen. De term Theologie in onze naam zit dat misschien in de weg – we leven in een multireligieuze samenleving – en theologie is niet per definitie christelijk, al is dat bij ons wel zo. Ik ben blij dat we ook aandacht hebben in onze cursus voor andere godsdiensten. Maar ook andere nevenactiviteiten zouden heel leuk kunnen zijn: hoe leuk zou het zijn om met een groepje mensen van TVG naar een tentoonstelling te gaan… Bijvoorbeeld ‘Tijd en Eeuwigheid. Poëzie in beeld en woord’ in Ter Apel binnenkort. Dat trekt misschien ook weer andere mensen.”

Belangstelling? Kijk op de vernieuwde website van TVG Groningen: tvg-groningen.nl. Daar kunt u zich ook opgeven.

Maandag 30 september om 19:30 uur is er een open info-avond waar u met vragen over de cursus terecht kunt bij docenten en cursisten. Locatie: Willem Lodewijk Gymnasium, Verzetsstrijderslaan 220, Groningen