In oktober 2023 verscheen het boek ‘Lied in het licht – gedachten bij 52 zangen van Herman Verbeek’, geschreven door Hans van Dam. Het boek is op zich bijzonder, maar soms ook lastig: net zoals tekstdichter Herman Verbeek (1936-2013) zelf.
In het boek Lied in het licht staan dus 52 (lied)teksten geschreven door Herman Verbeek met naast elke tekst een overweging geschreven door Hans van Dam, voorzitter van het Verbeekfonds. Daarna volgen alle 52 teksten opnieuw, nu als lied, dus op muziek gezet door componisten waaronder Bernard Huijbers en Chris Fictoor.
Stroef en politiek
Alle liederen in Lied in het licht staan ook in de Oecumenische liedbundel: Zangen van Zoeken en Zien, een soort directe voorganger. Die bundel werd in 2015 eveneens uitgegeven in opdracht van het Verbeekfonds en bevat in totaal 747 liederen, liederen van Herman Verbeek en vele anderen. In het nieuwe boek Lied in het licht staat het werk van Verbeek dus nogmaals, nu met een overweging ernaast, maar toch: de 52 (lied)teksten zijn bekend.
Lied van het licht moet het dus vooral hebben van de gedachten van Hans van Dam bij elk van de 52 (lied)teksten en zijn overwegingen blijven dicht, heel dicht bij de teksten van Verbeek. Gelukkig gaat dat vaak goed, zeker wanneer Verbeek poëtisch en tegelijk duidelijk is, maar soms levert dat helaas twee keer een stroeve tekst op. Een voorbeeld daarvan staat op bl. 72-73; als derde couplet van een (lied)tekst schreef Herman Verbeek:
"Aan hoeveel wapens,
pover liegen,
overdaad
zijn wij gewend?
Laat er naaktheid zijn,
leven,
deemoed."
Hans van Dam schrijft over deze stroeve (lied)tekst zelfs nog vreemdere regels, zoals: “Was aanvankelijk de overkill aan berichten nog een schaduwkant van mondialisering, intussen is het strategie van machthebbers, elite en multinationals.”
Ga: tot de einden der aarde
Herman Verbeek was en bleef priester, maar tegelijk politicus, publicist en wat niet al. In een biografie over hem uit 2020 staat het ergens zo: “Hij kon heel veel heel goed, maar niets echt uitstekend.” En daarop volgt: “Misschien was hij nog het meest authentiek in zijn zangen.”
Veel van wat Verbeek bezighield komt inderdaad terug in de 52 (lied)teksten en die teksten zijn – zoals gezegd – vaak bijzonder, maar soms ook lastig. En soms beide, tegelijkertijd. Misschien had Verbeek zich meer op het schrijven van dergelijke teksten moeten toeleggen en zich minder bezighouden met de hele wereld om hem heen. Ja, misschien.
De enige liedtekst van Herman die in het veelgebruikte Liedboek uit 2013 staat is slechts één regel lang. En die ene regel is genoeg; daarin zit alle kracht van de religieuze tekstdichter en is de politicus en publicist verdwenen. Het boek Lied in het licht sluit hiermee af en ook Hans van Dam komt op basis van deze regel tot een prachtige overweging.
“Ga: tot de einden der aarde, tot het uiterste, daar zal liefde zijn: ga.”
