“Je mag een boek over me schrijven, maar maak het niet te dik. Ik wil dat je mijn boek in negentig minuten uit kunt lezen. Beloof je dat?” James Worthy schreef een boek over zijn vader, die ook zijn beste vriend was. “Liefde, sterk als de dood,” zingt het Hooglied. Dit boek is daar een prachtige illustratie van. Zijn vader is dood maar niet weg. De liefde voor zijn vader maakt dat die er nog steeds is.

De titel is: Liverpool – over een stad, een club & een vader. Zijn vader komt er vandaan. Hij heeft de liefde voor zijn stad en voor de voetbalclub doorgegeven aan zijn zoon. Ze heten allebei James. Zijn vader werd door zijn vrienden Chugga genoemd, naar de stoomtrein van vroeger. Stevig gebouwd en met een soort meedogenloze kracht. Als matroos verliet hij zijn geboortestad en ontmoette in een kroeg op de Martelaarsgracht in Amsterdam de moeder van James jr. Hij bleef. De rest is geschiedenis, maar wel een heel liefdevolle.

Een jaar na het overlijden van zijn vader gaat James jr. naar Liverpool om op het heilige gras van Anfield Road, het stadion van Liverpool, de as van zijn vader uit te strooien. Zijn neef (“In zijn leven is rampspoed bezig aan een estafetterace”) laat hem op zijn missie drie jeugdvrienden van zijn vader ontmoeten. Heden en verleden lopen in dit boek probleemloos door elkaar. Zo gaat dat als je rouwt. De stad en de gelijknamige club gaan erdoor voor je leven.

Misschien heb je niks met een arbeidersstad als Liverpool. En misschien nog minder met voetbal en met de gelijknamige voetbalclub. Laat dat geen reden zijn om dit boek niet te lezen. Eenvoud, rauwheid en zorgvuldig gekozen woorden trekken samen op in korte zinnen, die alles vertellen wat er in het leven toe doet. “Liefde draait niet om de wittebroodsweken, maar om de maanden dat het brood beschimmeld is. Als je niet kunt vluchten in het moment, maar alleen nog in elkaar. Als je op omvallen staat en niets of niemand je meer op kan vangen. Dat is waar liefde woont.”

Boven de veertien korte hoofdstukken prijken de namen van de voetballers die als team verantwoordelijk waren voor wat wel genoemd wordt ‘het mirakel van Istanbul’. Het stond bij rust 0-3 voor AC Milan in de Champions League-finale van 2005. De wedstrijd leek gespeeld en toch won Liverpool onder aanvoering van clublegende Steven Gerrard, een jongen van de stad. Dat het boek in twee keer drie kwartier moest kunnen worden uitgelezen is natuurlijk ook een verwijzing naar voetbal.

Maar hoe prominent ook, dit boek is zo veel meer dan dat. Het is literatuur. Het getuigt van vriendschap. Het geeft inzicht in wat rouwen is: “Je bent overal. Sommige mensen zouden het hallucineren noemen, maar ik noem het anders. Ik noem het jaloezieneren, omdat ik enorm jaloers ben op al mijn hallucinaties.” En: “Het gemis vermenigvuldigt zich als fruitvliegjes. Ik moet aan je blijven denken, anders ben je er echt niet meer. Jouw dagen zijn misschien geteld, maar ik blijf voor je doortellen.” De beeldspraak wordt nergens hoogdravend. Ze aardt in het alledaagse. Al lezend word je je bewust van de rijkdom die dat alledaagse in zich draagt.

Ik kreeg het boek cadeau van een vriend voor mijn verjaardag. Dankbaar deel ik het met u.

James Worthy, Liverpool: Over een stad, een club & een vader
Amsterdam: Thomas Rap, 2022
ISBN: 978 94 004 0887 6 | € 22,99