Twee Armeense zusjes lopen kwetterend door de brede gang van het INLIA Gasthuis Groningen. Ze praten over hun opleiding tot verzorgende. Even verderop, in de keuken, bakt een Oost-Afrikaanse man oer-Hollandse pannenkoeken. Heeft ’ie geleerd van vrijwilligers die een pannenkoekenmiddag organiseerden. Ondertussen schuifelt de bejaarde Hanna vriendelijk groetend achter haar rollator naar het naaiklasje, terwijl op de binnenplaats Gabriel uit Guinee druk in de weer is met de moestuin. Ruim 200 gasten telt het INLIA Gasthuis Groningen. Ieder met zijn eigen verhaal. Ze hebben één ding gemeen: ze zijn allen dakloze asielzoekers die geen toekomstperspectief lijken te hebben.

Zonder dit Gasthuis stonden ze op straat. Recht op rijksopvang in een asielzoekerscentrum hebben ze niet: hun asielverzoek is in eerste instantie afgewezen, maar Nederland mag of kan hen niet uitzetten. Soms loopt er nog een procedure en mogen ze die rechtmatig in Nederland afwachten, alleen niet in een azc. Soms komen ze uit landen die niet of nauwelijks meewerken aan terugkeer. Soms zijn ze staatloos, bestaat hun land niet meer.

Zo belandden ze tussen wal en schip: geen recht op een leven in Nederland, niet in staat te vertrekken. Velen zijn kwetsbaar: ziek, bejaard en/of getraumatiseerd. INLIA vangt hen op en begeleidt hen naar een nieuw toekomstperspectief: veilig terug naar eigen land, legale vestiging in een ander land, óf alsnog een verblijfsvergunning hier. Want daar blijken mensen soms wel degelijk toch recht op te hebben.

Ouder echtpaar
Vandaag komen er net twee nieuwe gasten binnen. Een Azerbeidjaans echtpaar van 66 en 67 jaar. Ze lijken ouder: medische klachten. Ze worden hartelijk ontvangen. Elke gast krijgt bij de intake het wekelijkse leefgeld (€ 35,-), eigen borden, pannen en beddengoed. Én – mits ze daartoe in staat zijn – een schoonmaakrooster: de gasten houden zelf de gemeenschappelijke douches en toiletten, de ‘living’, keukens, cursusruimtes en gangen schoon. Als de nieuwkomers naar hun kamer gaan, zien ze dat in actie. De tengere man die vandaag ‘dienst’ heeft, kijkt misprijzend naar de voetstappen op z’n net gedweilde vloer.

Zelf boodschappen doen, koken en schoonmaken, samen de verantwoordelijkheid delen voor (de sfeer in) het Gasthuis: het is allemaal bedoeld om mensen weer meer eigen regie te geven. De opvang heeft immers een doel. In het informatieboekje staat: Je verblijft hier tijdelijk om samen met ons actief te kunnen werken aan jouw toekomst. Je bent vrij om hier te komen en te gaan, maar niets doen aan je toekomst tijdens je verblijf is geen optie, want jouw toekomst mag niet hier eindigen.

Het geheim van het succes
Het zijn gespecialiseerde perspectiefmedewerkers die met de mensen kijken wat het best haalbaar is: terugkeer, doormigratie of legalisering hier. Maar het geheim van het succes van het Gasthuis ligt in de gezamenlijke inzet van gasten, medewerkers en vrijwilligers. Vergis je niet in het aandeel van de vrijwilligers, benadrukt INLIA-directeur John van Tilborg altijd.

De gym in het Gasthuis – o zo belangrijk voor zowel de fysieke als de mentale gezondheid – wordt grotendeels bemand door vrijwilligers. Computerles en het opdoen van onlinevaardigheden is onontbeerlijk voor iedereen hier. Taalles (Nederlands en Engels) idem. Verkeers- en fietsles: ook echt nodig. Vrijwilligers verzorgen het allemaal. De moestuin wordt gerund door een gast en een vrijwilliger samen. En natuurlijk de kookworkshops en het naaiklasje.

“Vergis je niet in het aandeel van vrijwilligers”

Lekker en nuttig
Kijk, de deur van dat klasje staat uitnodigend open. Vijf vrouwen uit het Gasthuis zitten achter de naaimachine of naaien zoals Hanna met de hand de laatste, fijne details. Vrijwilliger Ineke breit, vrijwilliger Heleen maakt een praatje. Zij willen meer vrijwilligers werven, want daar is veel behoefte aan. “En het is echt leuk,” zegt Ineke, “Je leert mensen kennen uit heel andere culturen en omstandigheden. Aardige mensen vooral. Terwijl je lekker en nuttig bezig bent.”

“Precies,” beaamt Heleen, “Je bent hier van betekenis voor anderen. En zij voor jou. Het is hartstikke gezellig.” Niemand hoeft te vrezen dat het ingewikkeld is omdat de gasten in een lastige situatie zitten, zegt Heleen: “Je hoort hier niks over moeilijkheden. Integendeel: mensen zijn blij dat ze met iets anders bezig zijn.”

Waar is behoefte aan? Een vrouwenuurtje in de gym staat bovenaan het verlanglijstje. Verder: Engelse les, computerles, verkeersles, muziekworkshops en een kookklasje. De buitenlandse studenten die dat gaven, zijn weer verder getrokken. Maar het is ontzettend leuk elkaar nieuwe gerechten te leren. En je eet het resultaat samen op. Dat kan bij het naaiklasje niet. Maar daar heeft Hanna een prachtige outfit gemaakt voor een andere vrouw. Dat heb je hier dan weer.

Oproep: kom ook meedoen!
Kun jij een uurtje gym begeleiden, Engelse les geven, mensen online wegwijs maken, leren fietsen, verkeersregels bijbrengen, of een andere leuke activiteit verzorgen? Of kun je met mensen naar het ziekenhuis rijden? Maak jezelf en anderen blij en mail vrijwilligers@inlia-foundations.nl!