In Mijn lieve gunsteling bekent een 49-jarige veearts dat hij lange tijd een pedofiele relatie heeft gehad met een puberende boerendochter van veertien. Tijdens een hete zomer gaat een obsessieve verliefdheid met hem aan de haal. Hij gaat bij haar over een grens. Haar reactie is een mengeling van weerstand, twijfel en aarzeling maar ze knikt als hij vraagt of ze hem ook lief vindt, ze stoeien en rennen samen door het bos. Ze wordt zijn lieve gunsteling.

Voorin het boek staat een motto, dat bestaat uit woorden uit Psalm 139 in de vertaling van Anton Korteweg. “Ken me dan maar, weet wie ik ben en doe maar.” Die woorden zou je kunnen lezen als een samenvatting van hoe de dochter de relatie ervaart. Hoe dan ook: bij allebei zou je kunnen zeggen dat er sprake is van oprechte gevoelens voor elkaar. Dat helpt de veearts zijn relatie met haar te rechtvaardigen. Tegelijkertijd wordt de onmogelijkheid daarvan steeds duidelijker. De macht en kracht van een 49-jarige man zijn zoveel groter dan die van een veertienjarig kind.

Deze machtsongelijkheid uit zich op een aangrijpende manier in een verkrachting van zijn uitverkorene. Hij beseft dat hij daarmee een les uit zijn veeartsenopleiding negeert: ‘Kwets nooit het leven en snijd nooit in levend vlees’. Hij beschadigt met zijn obsessieve verlangen het jonge meisje. Het meisje is als “een kalf in stuitligging in de kraamkamer van mijn verziekte verlangens”.

Rijneveld neemt je als lezer op meeslepende wijze mee naar de belevingswereld van een pedofiele man. Ze legt daarbij een geweldig invoelingsvermogen aan de dag. Ze is een tijd lang misbruikt door een leraar van haar middelbare school. Ze verloor op jonge leeftijd een broer. Op haar achttiende kreeg ze anorexia. Ze heeft toen een jaar lang nauwelijks iets gezegd. Het is niet ondenkbaar dat die levensbepalende gebeurtenissen een bijdrage leverden aan haar scherpe observaties en het doorzien van mensen en hun gedrag. Ze weet wat een gekwetst leven is.

Schrijven werd haar leven. “Ik kan niet, niet schrijven”, zei ze in een interview. “Ik heb het nodig om bij gekte weg te blijven.” “Ik heb nog zoveel dat ik wil vertellen”, zei ze daarbij. Dat doet ze ook in dit boek. Het is een roman van extremen geworden: geniaal, meeslepend, meesterlijk maar ook weerzinwekkend, misselijk makend en rauw. Ze snijdt een gedurfd thema aan vanuit maatschappelijk oogpunt bezien. Een jaar geleden haalden knokploegen de pers. Ze trokken erop uit om buurten te zuiveren van pedofielen, die tot de paria’s van onze samenleving horen.

Je merkt dat ze het boek bijna in één ruk schreef: het staat als een huis qua opbouw en het sleurt je vanaf de eerste bladzijde mee het verhaal in.

Ik kreeg Mijn lieve gunsteling deze zomer van vrienden als verjaardagscadeau. Ze keken een beetje bedenkelijk toen ze het me overhandigden. Ze hadden bij de boekhandel er even in gebladerd… Ze vroegen zich af of ze de titel, die ik had doorgegeven, wel juist hadden genoteerd. Dat was zo. Lovende recensies en een groot interview in Trouw deden het op mijn verlanglijstje belanden.

Nadat ik het boek gelezen had, begreep ik zowel de lovende recensies als de aarzeling van mijn vrienden.

Marieke Lucas Rijneveld, Mijn lieve gunsteling
Amsterdam-Antwerpen: XI, 2020
ISBN 978 90 463 1338 1 | € 35,-