Tim Vreugdenhil, ondernemer en dominee, zoekt naar een spirituele dimensie, want ieder mens heeft een kern, een ziel. En daar wil hij iets mee. Zingeving is terug op de werkvloer. Mensen werken niet alleen voor een salaris en bedrijven streven naar meer dan economische winst. Er zijn legio onderwerpen om je in te verdiepen, beweert hij. Hij verdiept zich in onderwerpen als FOMO (fear of missing out), liefde, leven in je bubbel en meer.

Mensen die vaak FOMO ervaren zijn waarschijnlijk zogeheten maximizers: mensen die álles uit het leven willen halen. Zij zullen dus logischerwijs ook sneller ontevreden zijn met de keuze die ze maken. Straks hebben ze de keuze gemaakt die hen niet het gelukkigst maakt! Bij FOMO staat het gevoel om iets te missen centraal en dit wordt vaak opgewekt door het succes van anderen. Deze angst om iets te missen is een natuurlijke reactie, waarbij mensen zich laten leiden door gevoelens en emoties. Tegen deze achtergrond moet je het boek lezen en nadenken over hoe wij ná de coronacrisis weer kunnen opstaan.

Vreugdenhil richt zich tot de mensen en de kerken die hoopvol zijn of sceptisch over de kerk, en daagt die uit om te gaan ontdekken waar we nu staan en waar we graag naartoe willen; theologie zoals theologie bedoeld is. Hij schrijft dat de moderne Nederlander rijk aan bezit is, met een prima pensioenstelsel en zijn aflossingsvrije hypotheek, maar pover is aan ziel en geest. Hij citeert hoogleraar Ewald Engelen: de moderne Nederlander, bestaat die?

Tim Vreugdenhil is als theoloog bijzonder geïnteresseerd in de protestantse ethiek en de geest van het kapitalisme zoals beschreven door Max Weber, een Duitse socioloog, filosoof en wetenschapstheoreticus. Naast zijn belangrijke bijdragen aan de moderne sociologie is hij ook bekend geworden vanwege zijn wetenschappelijke managementbenadering, van zijn bureaucratie-theorie en zijn basistheorie achter sociaal handelen. Vreugdenhil vindt het boeiend dat denkers als Weber ruim een eeuw geleden al iets konden zeggen over de dystopische tijd die we nu meemaken. Ewald Engelen zegt: die dystopie is helaas realiteit geworden. We zitten er middenin.

Nederland heeft een collectief probleem, zielsarmoede noemt Vreugdenhil het. Hij wijst op de mogelijkheid voor de kerk, het instituut dat woorden heeft voor hart en ziel, een betrouwbare ‘leverancier’ van gekwalificeerde zingeving. In ieder geval heeft de kerk ook vandaag die roeping. In vijf stappen, die naar de mening van de schrijver essentieel zijn voor iedere vorm van ‘kerk’ ongeacht locatie. De vijf stappen zijn: 1. Kerk-zijn staat of valt met spiritualiteit. 2. Kerk-zijn is een kwestie van innovatie. 3. Kerk-zijn hangt in belangrijke mate af van de inhoud. 4. Kerk-zijn draait vandaag om communicatie. 5. Kerk-zijn is een zaak van samen, of community.

Het boek voerde mij terug in de tijd, toen ik voor mijn werk met het fenomeen marketing kennismaakte. Amerika geldt als dé bakermat van marketing en vernieuwende technologie en dus de ultieme bestemming voor marketeers die willen leren en innoveren. Heeft de schrijver de profetenmantel aangetrokken? Marketingfacts en Marketing Pioniers delen de visie dat je kennis moet delen om echt te kunnen vermenigvuldigen. Marketing is de verzamelnaam voor die categorie activiteiten die ervoor moet zorgen dat een bepaald product of bepaalde dienst bij zoveel mogelijk klanten bekend wordt zodat, daaruit voortvloeiend, zoveel mogelijk omzet worden gegenereerd. Is Vreugdenhil een trendwatcher? Een trendwatcher kan aan de hand van onderzoek bijvoorbeeld sociale, technologische of politieke ontwikkelingen signaleren. Vreugdenhil deed daartoe een poging om voor vier Nederlandse kerkgenootschappen voor het tijdvak 2020 tot 2030 een paar grote trends te vangen.

Tim Vreugdenhil, Opener dan ooit
Utrecht: KokBoekencentrum, 2021
ISBN: 978 90 435 3700 1 | € 16,99

--