In een themanummer over pastoraat en de warme kerk kunnen we niet voorbijgaan aan het gegeven dat pastoraat soms ook niet goed gaat. In dit artikel enkele pastorale bloopers die door kunstenares Deborah Buurma-van Arragon in de vorm van cartoons verbeeld zijn. Misschien is de term ‘bloopers’ (vert. ‘blunders’) te sterk. Sommige cartoons zijn een voorbeeld van pastoraal ongemak. Lees en bekijk het vooral met een knipoog.
Van idee naar cartoons
Voordat ik Deborah benaderde, dacht ik aan een cartoon bij een geschreven artikel over voorbeelden van pastoraal onhandig of onjuist gedrag. Gaandeweg merkte ik dat juist een cartoon een complexe situatie goed kan weergeven. Misschien zelfs beter dan wanneer ik het uitschrijf. Daarom was het al snel duidelijk dat er meerdere cartoons moesten komen.
Enkele ideeën
In de opdracht aan Deborah gaf ik haar een lijst met voorbeelden van pastoraal onhandig of onjuist gedrag. Uit deze lijst heeft ze er zeven vertaald naar een cartoon. De ideeën kwamen op uit mijn eigen praktijk, de ervaringen van anderen of zijn puur fictief. Sommige voorbeelden heb ik ontleend aan trainingen waarin de grenzen van het pastoraat werden aangegeven. Ik geef de ideeën zonder toelichting, omdat de cartoons uiteindelijk voor zich spreken.
- Pastor gaat op huisbezoek, maar is het adres vergeten. Hij of zij hoopt het adres terug te kunnen vinden.
- Pastor komt op bezoek bij iemand vanwege crisis, maar heeft geen idee waarvoor hij komt. Totaal onvoorbereid probeert de pastor tijdens het gesprek erachter te komen wat de eigenlijke reden is waarvoor hij hier zou moeten zijn.
- Een pastor die tijdens zijn werk in het ziekenhuis een patiënt uit bed zet om zelf even dutje te doen.
- Een pastor die zo geëmotioneerd wordt door het verhaal van de ander, waardoor het niet meer gepast is en de pastorant de pastor bijna zou willen troosten.
- In de context van gevangenispastoraat niet luisteren naar de pastorale nood van de veroordeelde, maar deze even nog extra veroordelen.
- Tijdens pastoraalgesprek in slaap vallen.
- Op een verjaardag vertrouwelijke, pastorale informatie delen.
- Een pastoraalgesprek op een ongepaste plek. Twee invullingen mogelijk. Of de plek is niet geschikt omdat iedereen kan meeluisteren (bijv. in een treincoupé). Of de plek is niet geschikt vanwege de inhoud van het pastorale gesprek (bijv. gesprek over alcoholprobleem in een kroeg).
- Bij een scheiding beide partijen pastoraal ‘ondersteunen’, waarbij je het vuurtje of de onderlinge spanning verder opstookt.
- Dronken worden tijdens het pastoraat door aangeboden drank.
- Iemand ruw onderbreken in zijn verhaal door een dikke pastor die zegt: “Ik kan pas goed naar je luisteren, als mijn honger is gestild. Hebt u nog een taartje?”
Welke herken je?
Deborah Buurma- van Arragon
Deborah groeide op op de Veluwe. Ze leerde al op jonge leeftijd God kennen en daarin de blijdschap van het tekenen. Als oudste met de diagnose autisme in een gezin van tien, ging het leven soms met vallen en opstaan. Gelukkig functioneerde het gezin als een soort warme mini-maatschappij.
Deborah begon met tekenen om zich beter te kunnen uiten en om een begrip te kunnen vormen van God en van menselijke emoties. Vanwege haar positieve kijk op het leven hebben haar cartoons een vrolijke uitstraling en dynamische humor. Dit is ook zichtbaar in haar latere geschreven boek Dat is toch zo. Hierin deelt ze met cartoons haar ervaringen in autisme.
De kunstacademie heeft Deborah met veel plezier afgerond. Het heeft haar kennis gegeven om haar huidige baan op creatieve wijze in te vullen. Naast haar werk zet ze zich graag in voor kerken, scholen, jeugdgroepen en culturele centra met het maken van cartoons.
