Het is met enige verbazing dat ik, vlak na het uitbreken van de Oekraïne-oorlog, een oproep tegen kwam in het dagblad Trouw dat kerken moeten protesteren tegen het Russisch misbruik van het evangelie. Het viel mij op dat deze oproep ook onmiddellijk veel bijval kreeg vanuit de kerken. Ik dacht even: ‘ja, daar zal Vladimir Poetin van onder de indruk zijn’. ’s Avonds aan het diner, samen met zijn vrouw, ziet hij een beetje bleek, ze vraagt hem of er iets bijzonders aan de hand is, ze volgt de actualiteit namelijk niet dagelijks; stamelend brengt hij uit: “De Nederlandse kerken protesteren tegen Russisch misbruik van het evangelie”. Want alles wat Russisch is, is Vladimir Poetin. Althans daar gelooft hijzelf in. Maar reken maar dat zo’n protest bij hem binnenkomt!

Zo is het natuurlijk niet gegaan. Dit protest heeft Vladimir Poetin dan ook nooit bereikt. En de vraag is of dit protest wel op zijn plaats is. Of dit wel het juiste protest is. Wanneer is iets misbruik van het evangelie? Moeten we nu ook protesteren tegen iedereen die meent dat op grond van het evangelie ‘genezing’ van lhbti’ers nodig is? Vanuit mijn theologische opvattingen wel. Moeten we nu ook protesteren tegen iedereen die het evangelie nog uitlegt op grond van de in de jaren ’60, ’70, ’80 van de vorige eeuw heel populaire bevrijdingstheologie of feministische theologie? Vanuit mijn theologische opvattingen niet. Moet ik protesteren tegen iedereen die een andere uitleg van het evangelie geeft dan dat ik doe? Dat als misbruik van het evangelie opvatten?

Dat de oorlog in de Oekraïne ook een religieuze oorlog is, heeft Beatrice de Graaf ons al haarfijn uitgelegd. De opstelling van de Russisch Orthodoxe Kerk is daarin onbeschaamd duidelijk. En dat deze kerk het evangelie op een andere manier uitlegt dan wij in ons vrije liberale westen gewend zijn, dat is ook duidelijk. Waar protesteer ik nu tegen, als ik protesteer tegen het misbruik van het evangelie? Dan protesteer ik blijkbaar tegen mensen die het evangelie anders uitleggen dan ik persoonlijk doe.

Dat maakt dit protest voor mij zo ingewikkeld. Ook ik ben tegen misbruik van het evangelie, daarover geen misverstand. Maar ik vermoed – en dat kan ik ook wel afleiden uit alle mensen die deze oproep ondersteunden – dat dit protest georganiseerd is vanuit een massieve orthodoxe interpretatie van het evangelie die blijkbaar maar één uitleg kent, die maar één waarheid kent.

Wat ik niet begrijp is waarom deze mensen niet gewoon protesteren tegen de oorlog, want oorlog, welke oorlog dan ook, gaat pas echt tegen het evangelie in.