Tien dagen lang bivakkeerden we deze zomer in Ede en maakten uitstapjes. Want de omgeving is mooier dan Ede zelf. Bos, heide, rivieren, Veluwe, historische stadjes: alles is op fietsafstand. De borden langs de weg waarschuwen er voor overstekende wilde zwijnen. Maar de wolf die een dag eerder veertig schapen doodbeet, is een groter gevaar. Maar die stak helaas niet over.

Achteraf bleek ons verblijf een thema te hebben: de relatie tussen christendom en maatschappij, in het verleden en nu. Wel passend voor deze plek op de biblebelt.

In het Catharijneconvent in Utrecht bezochten we een tentoonstelling over de relatie tussen kerk en slavernij, een thema dat al vele eeuwen actueel is. Via teksten, schilderijen en soms gruwelijke voorwerpen kregen we een ambivalent beeld van die relatie. Vanaf plm. 1600 zijn er steeds (protestantse) predikanten en theologen geweest die slavernij veroordeelden, maar veel algemener was de verstrengeling van kerkelijke prelaten met de overheid, de VOC en de WIC. Die zagen de handel in slaafgemaakten als een winstgevende business. Legitimatie was niet zelden dat deze onderontwikkelde volken nazaten waren van Cham, de verstoten zoon van Noach en dat onderhorigheid bij hen paste. Wel was er een discussie of je ze moest bekeren of zelfs dopen. Als ze christen werden, zou je ze eigenlijk moeten vrijlaten. Pas in de negentiende eeuw werd het abolitionisme sterker, tot in 1863 de slavernij werd afgeschaft. De Evangelische Broedergemeente in Suriname liep daarbij voorop. Relatief veel vrouwen zetten zich in voor afschaffing. Hoe kan het toch dat zo lang deze slaafgemaakten als ‘Untermenschen’ beschouwd werden?

De bezoeker wordt uitgedaagd na te denken over wat deze geschiedenis ook nu nog met nazaten doet. Hebben we oog voor wat mensen van kleur nu soms nog moeten meemaken? Kunnen we dat navoelen?

Bij Nijmegen ligt het prachtig gelegen museumpark Orientalis, in 1911 opgericht als een devotiepark, en later een bijbels museum. Dorpen uit diverse landen zijn er nagebouwd en je leert de tradities van joden, christenen en moslims kennen. Ons doel was een expositie over Rumi, de dertiende-eeuwse Soefi-mysticus. Kader Abdollah schreef een mooi boek over zijn leven, en hervertelt zijn verhalen (een soort gelijkenissen) en gedichten. We lazen het onlangs in een leeskring. Soefisme is een mystieke stroming binnen de islam. Boek en tentoonstelling brengen je een stap dichterbij de mystiek, zelfs deze geheide protestant.

Meer aards was ons bezoek aan De Wilde Peen in Ede, een grote volkstuin waar onze dochter bij aangesloten is. Het bepaalde ons bij alles wat groeit en bloeit. We mochten er de vruchten en groenten van meenemen. Leden zijn oogstdeelhouder van dit community shared agriculture project, Het is een idyllische plek van ontmoeting, maar ook van bewustwording van de essentiële relatie tussen mens en natuur. Bijna een kerk in de open lucht, waar God en de mens nauw samenwerken.