Het is een beetje grauw wanneer ik in de van Olsttoren op de Zernike Campus Allard Roest (31 jaar) ontmoet. Echt regen zal er niet vallen vandaag, laat staan een extreme bui. Maar in het algemeen kun je stellen dat we te maken hebben met een behoorlijke verandering in het klimaat. Juist de effecten van extreme neerslag zijn onder andere het onderzoeksgebied van Allard, die met veel plezier lesgeeft aan de Hanzehogeschool Groningen en bezig is met een promotieonderzoek over klimaatadaptatie bij de Rijksuniversiteit Groningen.

Klimaatverandering in de achtertuin
Binnen de Hanzehogeschool houdt het Lectoraat Ruimtelijke Transformaties-Water zich bezig met de veranderingen in het klimaat en de gevolgen ervan voor de stedelijke omgeving. Verduurzaming van de leefomgeving staat centraal. De onderzoekers zijn bezig met het in kaart brengen van de problemen en oplossingen en proberen nieuwe maatregelen te ontwikkelen. De aarde warmt op en het klimaat verandert. Nederland moet zich voorbereiden op de risico’s van het veranderende klimaat en hierop de omgeving aanpassen. Dit heet klimaatadaptatie.

Kelder vol paddenstoelen
“Mijn interesse voor wat water doet in je directe leefomgeving is praktisch ingegeven,” zegt Allard. "Ik woonde in Groningen in een huis waar de kelder vol paddenstoelen groeide. Het werd me al snel duidelijk dat het water dus helemaal niet weg kon en dat het best lastig was om de huurbaas zover te krijgen dat we wat mochten doen in de tuin. Alles was betegeld. Ik heb toen toch maar tegels eruit gehaald om wat meer te kunnen doen aan het reguleren van het water. Ook in de buurt kon het water niet weg, maar het viel niet mee om iedereen hierin te mobiliseren. Dit was een van mijn latere drives om wat te willen betekenen als het gaat om het betrekken van burgers bij dit soort problematieken.

“Overigens heb ik altijd iets gehad met tuinieren, ik had als kind een eigen tuin en ik heb dahlia’s gekweekt. Nu heb ik ook een tuin en ben ik altijd bezig om die zo klimaatadaptief mogelijk vorm te geven. Ik heb aan de RUG sociale geografie gestudeerd en daarna technische planologie (Environmental and Infrastructural Planning). Ik werkte een tijdje bij de Geodienst en daar heb ik lector Floris Boogaard ontmoet. Hij wilde me graag in zijn onderzoeksgroep, dus nu ben ik onderzoeker binnen het lectoraat en promoveer ik aan de RUG.”

Het onderzoek
"Mijn onderzoek heeft vier pijlers. Mijn eerste vraag is: waar ligt ruimte voor klimaatadaptatie? Waar komt het water vandaan en waar kun je ingrepen doen?

"De tweede pijler concentreert zich op de institutionele ruimte: Hoe integraal is de aanpak in middelgrote gemeentes, bijvoorbeeld Groningen, Arnhem, Breda, et cetera? Hoe gaat het met het combineren van de verschillende beleidsdomeinen? Hoe werken provincie, gemeente en waterschappen samen?

"De derde pijler vind ik ook erg leuk: we betrekken burgers erbij, dat heet ook wel ‘burgerwetenschappen’. In meer dan 670 tuinen wordt de neerslag gemeten en kijken we hoe je aan de ene kant om kan gaan met extreme neerslag en aan de andere kant het beste het water kunt vasthouden.

“De laatste pijler draait om het evalueren van beleidsinstrumenten zoals subsidies, beleidsaanpakken en projecten om te kijken hoe we nou het meest effectief stappen kunnen zetten in klimaatadaptatie, zodat je met het onderzoek impact kan hebben. Een beleidsvoornemen op nationale schaal is: ‘Iedere schop in de grond klimaatadaptief in 2050’. Daarnaast heeft Groningen in haar nota ‘Leefkwaliteit openbare ruimte’ geschetst dat straten in de stad een katalysator zijn van ruimtelijke transformaties waarbij klimaat, leefbaarheid, mobiliteit en andere opgaven zo veel mogelijk samen moeten komen.”

“Het Zuiderdiep wil niets liever dan weer een gracht worden”

Gedempte Zuiderdiep
“Ik ga graag met mijn studenten naar het Gedempte Zuiderdiep. Daar kun je goed zien wat het effect is van onze bemoeienis met de stedelijke ruimte. Als je bij Minerva gaat staan, of aan de andere kant, bij de hoek van de Oosterstraat, dan zie je hoe de weg is gelegd: je ziet twee bulten. En het is allemaal steen. Dat betekent dat bij extreme neerslag het water niet weg kan en dat zorgt voor overlast. Let maar eens op de deftige opstapjes van de oudere panden. Die zitten er niet voor niets. Ik zeg altijd: het Zuiderdiep wil niets liever dan weer een gracht worden.”

Tips
“Je kunt als bewoner in een stedelijke omgeving veel doen. Meer groen in de tuin en je tuin in lagen opbouwen. Een regenton om water op te vangen en rond je terras ruimte maken voor grond met kiezels om water door te laten. Als water in het riool komt is het weg. Je kunt je regenpijp ook afkoppelen zodat het water niet in het riool terechtkomt, maar op verschillende plekken in je tuin zijn weg vindt.”

Wanneer ik die middag door de binnenstad loop richting een andere afspraak, neem ik de afslag naar het Gedempte Zuiderdiep. Toch eens even goed luisteren of ik het verlangen hoor dat het niets liever wil dan weer een gracht worden…

Lees nog eens verder op de website via bit.ly/kenniscentrumwater2023