Soms komt er iets op je pad dat je niet zag aankomen. Ik werd benaderd door jonge Colombiaanse migranten in Groningen, die in de Immanuelkerk documentaires wilden vertonen. Onderwerp: klimaatverandering en de aantasting van leefomgevingen, met name in Colombia. Het was het eerste festival in Nederland, dat in veel landen over de wereld werd gehouden. Zij organiseerden activiteiten in Groningen en Leeuwarden.
Het klimaat is ‘hot’, om het maar eens dubbelzinnig te zeggen. De opwarming van de aarde – door menselijk ingrijpen! – heeft over de hele wereld negatieve gevolgen. We merken het steeds vaker: extreme droogte, overvloedige regenval, hongersnoden, bosbranden, stijgende zeespiegel, afnemende biodiversiteit, uitputting van grondstoffen, milieuvervuiling en gezondheidsschade.
Populair is klimaatbeleid niet. De korte termijn regeert, het volk moet nú tevredengesteld worden. Langetermijn-oplossingen komen maar moeilijk van de grond en zijn geen prioriteit, al helemaal niet bij rechtse regimes.
In Colombia speelt dit ook. Een indrukwekkende documentaire liet zien hoe het stroomgebied van de Sogamosarivier compleet veranderde door de bouw van wel vijfentwintig dammen, het kappen van duizenden hectares bossen, het boren naar olie, grootschalige veeteelt en wegenaanleg.
De oorspronkelijke indiaanse stammen vertellen hoe ze altijd geleefd hebben, en wat dit met hen gedaan heeft. Ze zouden erop vooruitgaan, werd hun beloofd. Maar hun inkomsten uit visserij en toerisme vielen weg, hun natuurlijke leefomgeving veranderde compleet. Hun nauwe verbondenheid met de natuur én daarmee hun gemeenschapsleven gaan teloor. Vooral jongeren zien geen toekomst meer en vertrekken uit het gebied.
Niemand komt voor hen op: de regering niet, de rivaliserende guerrillagroepen, de drugskartels en de grootschalige bedrijven evenmin. Niet alleen de prachtige natuur is slachtoffer, ook de bestaanszekerheid van de mens.
Toch zagen we ook lichtpuntjes van vooral vrouwen, die het niet pikken en in luidruchtige protesten van zich laten horen. Het is een begin, klein en van onderop. Maar het moet érgens beginnen. Ze hopen op publiciteit. Veel andere middelen hebben ze niet.
In een workshop dachten we met de Colombianen mee. Noem het de ‘wisdom of the crowd’. Op de bijeenkomst waren ook migranten uit andere landen, zoals Italië, Ecuador, Koerdistan, Iran, Mexico en Malta. Ze werken of studeren hier en herkenden de problematiek, vaak omdat zich in hun eigen land ook dit soort processen afspeelen. Een gemeenschappelijke noemer? Geld. Money rules the world.
De gespreksleidster vroeg welk gevoel de problemen bij ons opriepen. En of we dat in enkele woorden, zinnen of tekeningen konden weergeven. Wat sprak ons in het bijzonder aan? Wat bleef hangen? Wat kunnen we doen?
We bleven weg van de ontmoedigende cijfers. Ons gevoel bood goede aanknopingspunten voor onderlinge gesprekken. We bemoedigden elkaar. Bewustwording is het begin, maar het gevoel motiveert én mobiliseert. Iedereen kan iets doen, liefst samen met anderen.
Er zijn die middag in de groene Immanuelkerk zaadjes geplant. Het leek warempel de natuur wel.
