In de jaren 1960/1970 was de gereformeerde ds. H.J. Hegger een graag geziene gast in de breedte van protestants kerkelijk Nederland. Herman Hegger, die als Limburgse priester in Brazilië de Rooms-Katholieke Kerk had verlaten, was een begaafd spreker. Ik vond het altijd fijn om naar hem te luisteren. Over zijn overgang naar het protestantisme schreef hij de boeken Mijn weg naar het Licht en Moeder, ik klaag u aan!. Het was in de jaren dat de tegenstelling Rome-Reformatie nog duidelijk merkbaar was.

Gesteund door de interkerkelijke Stichting In de Rechte Straat (naar het bekeringsverhaal van Paulus in Damascus) kocht hij een monumentale villa in het Gelderse Velp en noemde die De Wartburg, naar het kasteel waar Maarten Luther verbleef. Hier ving hij, samen met zijn vrouw Willy, ex-priesters op uit diverse landen in de wereld.

Zestig jaar na de opening van de Wartburg doet hun dochter, theatermaker Loes Hegger, op een boeiende manier verslag van de jaren dat zij, samen met haar broertjes en zusjes, de vele gasten in de Wartburg leerde kennen. Ze duikt in het bewogen leven van de afvallige priesters en beschrijft hoe hun keuzes hen vanuit de kloosterstilte naar een groot gezin met acht kinderen in een Hollands dorp brachten.

“In september 1962 huisvestte de Wartburg zes ex-priesters. Ze kwamen uit Spanje, Frankrijk, België en uit twee landen vanachter het IJzeren Gordijn, Hongarije en Polen. Sommigen droegen nog hun priestergewaad, anderen kwamen in donker pak met priesterboord of stropdas. Allemaal even onwennig en onzeker. Uitgekleed. Ontdaan van hun vroegere identiteit. En ze spraken een vreemde taal.”

De spil in het drukke gezinsleven was mama Willy. Een hardwerkende huisvrouw met als motto: ‘Niet zeuren’. De buitenlandse gasten moesten vaak wennen aan haar Hollandse kookkunst. Haar zondagse appeltaart was favoriet.

De eerste gast was de Spaanse Aniano. Hij was overhaast uit Spanje gevlucht en besefte dat hij niet meer terug kon. In het Spanje van Franco was geen plaats voor een uitgetreden priester. Toch waagde hij het nog een keer om clandestien terug te keren naar zijn geliefde vaderland om afscheid te nemen van zijn moeder.

Een bijzonder kleurrijk stel was ex-priester Thottil en zijn verloofde, ex-non Celine uit India. Herman toerde met hen heel Nederland door om op diverse avonden samen met hen het woord te voeren, teneinde geld in te zamelen voor de nood in India.

Een aantal ex-priesters bleef voor langere tijd, sommigen korter. Door bemiddeling van Herman vonden ze vaak werk en ook kon een aantal van hen gaan studeren, zowel in Nederland als in het buitenland. In de loop der jaren werden verscheidene huwelijken in de Wartburg gesloten en kinderen geboren. Een verschrikkelijk dieptepunt in de geschiedenis van de Wartburg en haar bewoners was het plotselinge overlijden – tijdens de jaarlijkse vakantie op Vlieland – van het jongste dochtertje van de familie Hegger.

Boven de deur van de Wartburg stond in steen gebeiteld: Een vaste burcht is onze God – Een toevlucht voor de Zijnen! Gezien het feit dat niet alle gasten even betrouwbaar bleken te zijn, maakte Willy er weleens van: …een toevlucht voor de zwijnen.

Zo meldde zich eens een Joegoslaaf als ex-priester. Willy vertrouwde het niet. Op de een of andere manier straalde hij dreiging uit. Maar men liet natuurlijk niemand buiten staan. Willy: “Ik was bang dat hij een gestoorde gek was, die meende dat hij wraak op Herman moest nemen. Zogenaamd uit naam van de katholieke kerk.” De volgende morgen stond de politie op de stoep om hem te arresteren. Hij bleek een, door Interpol gezochte, voortvluchtige crimineel te zijn.

Bij het ouder worden veranderde de houding van Herman Hegger ten opzichte van de Rooms-Katholieke Kerk. In 2000 schreef hij het boek Eén in de levende Christus, een poging om katholieken en protestanten samen te brengen. Hieraan werkten mee de toenmalige secretaris-generaal van de Hervormde Kerk ds. Bas Plaisier, kardinaal Simonis en de huidige bisschop Gerard de Korte. Helaas werd het boek bijna niet gelezen.

Villa De Wartburg boeide mij van het begin tot het eind. Ik kan mij dan ook helemaal vinden in de aanbeveling van Eva Vriend: “Een boek om te koesteren. Dankzij dit rake en rijke verhaal krijg je steeds meer begrip voor het diep verzuilde naoorlogse Nederland.”

Loes Hegger, Villa De Wartburg
Amsterdam: Ambo|Anthos, 2021
ISBN: 978 90 263 5407 6 | € 22,99 

E-book ISBN: 978 90 263 5408 3 | € 13,99
Luisterboek ISBN: 978 90 263 5820 3 | € 14,99

-