Op 6 juni mogen we in Nederland stemmen voor het Europees Parlement. Van alle bestuurlijke verkiezingen die wij in Nederland kennen, kent deze verkiezing traditiegetrouw de laagste opkomst. Zou het ermee te maken kunnen hebben dat Europa zo’n breed begrip is en dat we Brussel en Straatsburg – waar het Europees Parlement officieel zetelt en plenaire vergaderingen houdt naast het overige werk in Brussel – te ver weg vinden? Voor Kerk in Stad reden om Europa eens wat dichterbij te brengen door een gesprek met de zevenentwintigjarige Mark van Kranenburg.

Mark heeft in Groningen Internationale Betrekkingen gestudeerd, was betrokken bij een van de christelijke studentenverenigingen in Stad en bezocht met enige regelmaat de Martinikerk. Sinds een jaar werkt Mark in het Europees Parlement bij de fractie van de christendemocratische Europese Volkspartij (EVP). Het is de grootste fractie in het Europees Parlement en vanuit Nederland horen daar CDA en ChristenUnie bij. Hij is in de fractie werkzaam bij de Netwerk Unit, die voornamelijk contact houdt met EVP-zusterpartijen in de lidstaten. Mark is assistent en schrijft verslagen en rapporten over vergaderingen en conferenties. Zijn werk behelst een administratieve functie: hij is in dienst bij het Parlement en werkt voor de EVP. Zijn werk is puur administratief en hij heeft dus geen politieke functie.

Waarom heb je voor een baan bij de Europese Unie gekozen?
“In tegenstelling tot veel anderen in Brussel heb ik niet altijd al de droom gehad om bij een EU-instelling te werken. Voor mijn studie moest ik een stage doen en die vond ik eind 2019 na lang zoeken bij onze Permanente Vertegenwoordiging in Brussel [Nederlandse ambassade bij de EU – HB]. Ik ben sindsdien in Brussel gebleven en uiteindelijk bij de EVP-fractie in het Europees Parlement terechtgekomen. Nu ik hier werk, ben ik erg enthousiast om internationale politiek van dichtbij te zien. Geopolitiek en diplomatie gebeurt hier allemaal in Brussel en de Unie is daar wel een factor in.”

Kun je dat concreter maken?
“De uitdagingen van deze tijd zijn te groot voor één enkel land. Akkoord, binnenlandse problemen zijn in de regel voor nationale regeringen, maar uitdagingen als de oorlog in Oekraïne en klimaatverandering kun je alleen gezamenlijk aangaan.”

Waar is er ruimte voor verbetering?
“Neem nou de portfolio’s van de zevenentwintig Eurocommissarissen. Dat er uit elke lidstaat een Eurocommissaris moet zijn met een eigen portfolio, kan tot overlap leiden. De Belgische Eurocommissaris gaat bijvoorbeeld over ‘Justice’ en de Tsjechische over ‘Values and Transparency’. Het verschil daartussen is niet altijd waterdicht en dat kan tot frictie leiden. Dat roept ook vragen op over mogelijke uitbreiding van de EU, waardoor er nog weer meer Eurocommissarissen bij zullen komen. Gaan huidige portfolio’s dan gesplitst worden of komen er nieuwe bij? Je kunt je terecht afvragen hoe efficiënt dat is, al heb ik er zelf natuurlijk ook geen pasklaar antwoord op.”

Wat is een uitdaging voor de Unie van deze tijd?
“Een overkoepelende uitdaging is en blijft om onder verschillende lidstaten en verschillende politieke groeperingen overeenstemming te bereiken. Dat geldt zeker voor iets als een gezamenlijk EU-buitenlandbeleid, terwijl de lidstaten ook een afzonderlijk eigen buitenlandbeleid nastreven. De oorlog in Oekraïne illustreert het belang van buitenlandbeleid goed. Het is soms makkelijk om te vergeten dat de EU oorspronkelijk is opgericht om vrede en veiligheid te waarborgen, toen nog als de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. Ook al zijn waarden als non-discriminatie nu ook zeker erg belangrijk, we moeten waarden als vrede en veiligheid niet als vanzelfsprekend zien.”

En om het weer klein te maken: zie je wat Europa voor Groningen kan betekenen?
“Tegen zowel studenten als Stadjers zou ik willen zeggen: de Europese samenwerking maakt het mogelijk dat je vrij kunt studeren, reizen en werken in andere EU-lidstaten. Dat dat niet vanzelfsprekend is zien we bij de Brexit, waardoor je nu weer langs allerlei douaneformaliteiten moet voor reizen tussen EU en VK. En wat te denken van de energietransitie? De EU wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Beleid daarover is zeker relevant voor burgers die nu in scheurende huizen wonen of het risico daarop lopen.”

Wat zou je de lezer nog mee willen geven?
“Ga stemmen! Op wie je ook stemt, maak in elk geval gebruik van je recht om invloed uit te oefenen op wie er in het Europees Parlement terechtkomen. De EU is relevant voor ons allemaal en daarom telt ook jouw stem!”

Wie is wie in Europa?

Europese Commissie: Bestaat uit zevenentwintig commissarissen, uit elke lidstaat één. De Commissie kan wetsvoorstellen doen en is de uitvoerende macht binnen de Europese Unie.

Europees Parlement: Volksvertegenwoordiging van de EU. Het Parlement kan wetsvoorstellen van de Commissie amenderen en wordt ook wel medewetgever genoemd. Het Parlement wordt iedere vijf jaar rechtstreeks door EU-burgers gekozen.

Raad van de Europese Unie: Orgaan dat bestaat uit de vakministers van alle lidstaten. Naast het Parlement heeft ook deze Raad recht van amendement en is zodoende medewetgever.

Europese Raad: Dit orgaan bestaat uit de regeringsleiders van alle lidstaten. Het heeft officieel geen wetgevende macht, maar deze Raad zet de grote politieke richting van de EU uit.

Raad van Europa: Dit is geen EU-instelling. Het is een organisatie die zich bezighoudt met de bescherming van mensenrechten en is gevestigd in Straatsburg.

Globaal zou je kunnen zeggen dat in het wetgevingsproces de Commissie de EU vertegenwoordigt, dat de Raad van de Europese Unie de belangen van de lidstaten behartigt en dat het Parlement het Europese volk vertegenwoordigt. Dit driegesprek wordt in Brusselse termen ook wel ‘triloog’ genoemd.