Eind 2019 verhuisden Bas Hoorn, eigenaar van een softwarebedrijf in Zwolle, en Thekla de Jong, psychomotorisch therapeut bij Beatrixoord, vanuit de stad naar Noorddijk. Wat ze toen nog niet konden bevroeden, was dat ze twee jaar later de trotse pachters van 2,5 hectare zwarte klei bij Thesinge zouden zijn. Een groot stuk land waar de afgelopen zomer veldbloemen, bieten en een heleboel pompoenen bloeiden en groeiden. Doel: een grotere biodiversiteit, die zo onontbeerlijk is voor het behoud van de aarde.

Bas en Thekla vertellen vol enthousiasme over het project Zwarte Klei. Ze zijn er eigenlijk min of meer ingerold. Bas werd direct na de verhuizing bestuurslid van de energiecoöperatie Noorddijk, die zich inzet voor groene stroom voor de buurt. Op zoek naar duurzame energie, kwam het bestuur in contact met de Gemeente Groningen, die op haar beurt het coöperatiebestuur in contact bracht met enkele boeren uit Thesinge (op vijf minuten fietsen van Noorddijk) met land en groene ambities.

“Toen heb ik Gert-Jan (†) en Menko Oosterhuis leren kennen”, vertelt Bas, “twee zonen van een echtpaar dat altijd had geboerd in Thesinge. De pachtboerderij was nadat hun ouders waren gestopt overgegaan in andere handen, maar het bijbehorende land bleef in de familie. De broers boerden op afstand. Zelf woonden Gert-Jan en Menko met hun gezinnen in Zeewolde”. De grond werd uitgebreid van 35 naar 140 hectare bezit. Een serieus boerenbedrijf, en een bedrijf volop in transitie: om verzekerd te zijn van een toekomst, besloten de broers het roer om te gooien. Zou het ook mogelijk zijn hun land – dit stuk achtertuin van de stad – anders in te zetten? Om niet langer louter traditioneel te boeren, maar het land te beheren met oog voor de omgeving, de stadjers, de locals en de natuur? Het vormde het startsein voor Ommeland.nu, een platform van deze omdenkers in het ommeland, dat inmiddels volop in beweging is.

Bas en Thekla waren onmiddellijk enthousiast toen ze hoorden van deze plannen. Voor hen is het evident dat iedereen zich moet inzetten voor de natuur. “Door onze verhuizing naar Noorddijk werden we ons ook veel meer bewust van de seizoenen en de natuur”, vertelt Thekla, “en vervolgens kwam corona en zette alles stil en toen is het plan geboren om gezamenlijk een project te beginnen, zoiets als een moestuin”. Uiteindelijk werd dat een veld van 2,5 hectare zwarte klei. “Menko en ik reden een rondje langs de velden in Thesinge”, vertelt Bas, “en toen wees hij een stuk veld aan met een hoop bagger en wat mislukte bieten. Dat veld was volgens hem verloren”.

“In een opwelling heb ik toen geroepen dat Thekla en ik er wel iets mee zouden gaan doen”, vervolgt Bas, “dat had ik nog niet overlegd met Thekla, maar ik wist dat ze het met me eens zou zijn”.

“En een weekend later hadden we een website”, lacht Thekla. Zo is project Zwarte klei geboren.

“Wie nog kippen of varkens voor ons heeft, moet zich vooral melden!”

Het is een groot succes. Op de website worden burgers opgeroepen een stuk grond te adopteren. Van heinde en verre kwamen reacties. Ook van volstrekt vreemden. Met het geld beheren Bas en Thekla het land. Alles gaat terug het land in: “Wij werken vrijwillig en ook alle mensen die helpen op het land werken vrijwillig. De opbrengst van het land gaat voornamelijk naar de voedselbank”. Afgelopen zomer zijn er duizenden pompoenen geoogst. De meeste zijn naar de voedselbank in Hoogezand gegaan, maar ook Atelier AvecPlezier in Garmerwolde gebruikt de pompoenen in de keuken. “De contacten die je met elkaar legt gaande zo’n project zijn ook prachtig”, zegt Bas, “het versterkt de gemeenschap”.

Een zus van Thekla, Lieke de Jong, is landschapsarchitect en onderzoekt welke gewassen het beste kunnen worden verbouwd op het land. Want het uiteindelijke doel is het vergroten van de biodiversiteit. De afgelopen decennia is het land verschraald en de diversiteit boven en in de grond moet worden vergroot zodat bijvoorbeeld de wilde bij – zo belangrijk voor bestuiving – weer in grotere getale gaat voorkomen in ons land. Daarnaast proberen Thekla en Bas te kiezen voor gewassen die eetbaar zijn. “We hebben deze zomer veldbonen verbouwd”, legt Thekla uit, “en van die veldbonen kun je ook melk maken. In de brasserie kan dan in de koffie veldbonenmelk worden gebruikt in plaats van sojamelk. De verbouwing van sojabonen gaat namelijk ten koste van het regenwoud op aarde”.

“We moeten af van het automatisme om alles van elders te halen”, vult Bas aan, “pompoenen kunnen gewoon hier verbouwd worden en dat geldt ook voor veel andere gewassen”.

Het is nu herfst en op het land gebeurt op dit moment niet veel, maar ondertussen worden er wel plannen gemaakt. “We willen graag kippen en varkens op het land”, zegt Thekla, “die wroeten namelijk en dat is weer goed voor de grond. Wie nog kippen of varkens voor ons heeft, moet zich vooral melden!” Thekla en Bas benadrukken dat iedereen een bijdrage kan leveren: door een stuk grond te adopteren, door mee te helpen op het land, door gereedschap te doneren of dieren of hokken voor de dieren. Zo vergroten we met elkaar de biodiversiteit. Menko Oosterhuis gebruikt hiervoor het woord ‘rentmeesterschap’: hoe gaan we verantwoord om met de aarde waarop we leven?

Gert-Jan Oosterhuis is in maart 2021 plotseling overleden. Menko zet hun plannen voort.

Wilt u ook meehelpen aan project Zwarte Klei? Neem gerust contact op met Thekla en Bas (www.bas-biodiversiteit-bij.nl). Of fiets eens langs aan de Noorddijk: er zijn nog heel veel pompoenen!

links: Hoe het was rechts: bloemen zaaien