Oorlog dichtbij in de Akerk

2 mei 2025 | Reportage

In de Akerk is nog tot 22 juni de tentoonstelling ‘Oorlog dichtbij’ te zien. Je loopt er in de tijd mee van oorlogsdreiging, bezetting, de strijd om de stad en de bevrijding tot de wederopbouw. En alles speelt zich voornamelijk af rond de Akerk en de binnenstad.

Alice Henkel

Er is veel beeldmateriaal, maar ook voorwerpen, die vaak ook heel persoonlijk en ontroerend en soms zelfs aandoenlijk zijn.

Naast het vele beeldmateriaal is er het nodige filmmateriaal te zien en zijn er audiofragmenten te horen. Je ziet de meer algemene beelden van de bewegwijzering in het Duits bij het Zuiderpark, het beruchte Scholtenshuis waar de SD resideerde en een schuilkelder op de Vismarkt. Maar er zijn ook veel kleinere details met een verhaal te zien, zoals de sleutel van de Akerk die door de bezetters opgeëist werd en overhandigd werd aan de Duitse legerpredikant.

Ook een paar sandaaltjes, gemaakt van linnen stof en houten zooltjes. Of het pak erwten dat een familie in huis verstopte en na de bevrijding vergeten was. Het kwam pas in 2019 weer tevoorschijn! Nog later, pas in 2023, komen bij een verbouwing in de Folkingestraat de inmiddels verroeste fietsen van slager Heiman van Zanten en zijn vrouw Marieke achter het dakbeschot tevoorschijn. Het echtpaar werd zomer 1943 in Sobibor vermoord.

De fietsen van echtpaar Van Zanten. Foto: Lennart Douma.

Ontroerend is het poesiealbum van Carla Havinga, waarin haar twaalfjarige Joodse vriendinnetje Fransiska Cohen een versje schreef. Zij werd een half jaar later vergast in Auschwitz.

Poesialbum van Carla Havinga. Foto: Lennart Douma.

Ook te zien zijn de gipsafgietsels die gemaakt zijn van de versieringen van de luidklokken van de Akerk. Ze zijn in 1942-1943 gemaakt om de historische informatie vast te leggen voordat ze omgesmolten zouden worden door de bezetter. Wonder boven wonder keerden de klokken na de bevrijding weer terug.

Het hoedje van Ammy de Raad. Foto: Lennart Douma.

En voor mij is er dan als kers op de taart het feesthoedje, gedragen door de toen bijna driejarige Ammy de Raad [lang bestuurslid van Kerk in Stad, red.], wonend aan de Korreweg, tijdens de bevrijdingsfeesten in 1945.

 

 

 

 

 

 

 

Alice Henkel
Foto: Sake Elzinga | Akerk